rosnąć

rzad. róść ndk Vc, \rosnąćnę, rośniesz, rośnij, rósł, rosła, rośli

1. «o żywych organizmach: rozwijać się do momentu osiągnięcia dojrzałości; wzrastać»

Dziecko rośnie.

Drzewa, kwiaty rosną.

Rośnij kwiecie wysoko. (Mickiewicz)

◊ Rosnąć jak na drożdżach «rozwijać się, rosnąć bardzo szybko»

◊ Rogi komuś rosną «ktoś staje się hardy, krnąbrny, zarozumiały»

◊ Serce komuś rośnie «ktoś nabiera otuchy, ma na coś nadzieję, cieszy się z czegoś»

◊ przestarz. Rosnąć we własnych albo w czyichś oczach «nabierać wartości, mieć dobre o sobie mniemanie»

2. «być wychowywanym, chować się, wzrastać»

Rósł w atmosferze rodzinnej.

3. «o roślinach: występować, wychodzić, wyrastać; wegetować; znajdować się (gdzieś)»

Wierzby rosną nad brzegiem wód.

◊ Rosnąć jak grzyby po deszczu «występować, zjawiać się w wielkiej liczbie»

◊ Ktoś rośnie, gdzie go nie posiał «ktoś zjawia się nagle, nie proszony»

◊ Słyszeć (wiedzieć), jak trawa rośnie «być sprytnym, przebiegłym, wiedzieć wszystko, orientować się w różnych sprawach»

◊ Zmykać, uciekać, gdzie pieprz rośnie «uciekać jak najdalej, nie wiadomo dokąd»

4. «zwiększać się, powiększać się (liczbowo lub ilościowo, w rozmiarach); wydłużać się, mnożyć się»

Przestrzeń między nimi rosła.

Ceny rosną.

Majątek rośnie.

◊ Rosnąć w oczach «powiększać się faktycznie lub pozornie, np. przy zbliżaniu się jakiegoś przedmiotu, wydawać się coraz większym»

◊ Coś rośnie w ustach (w gębie) «coś nie daje się przełknąć, jak gdyby pęcznieje, wywołuje obrzydzenie, wstręt»

5. «nabierać mocy, potęgować się, przybierać na sile; wzmagać się, nasilać się, narastać»

Rośnie podniecenie, gniew, radość, ból, żal.

◊ Rosnąć w coś, np. w bogactwo, potęgę, sławę itp. «stawać się coraz potężniejszym, sławniejszym, bogatszym itp.»

□ Apetyt rośnie w miarę jedzenia.

6. «rozwijać się, rozbudowywać się, doskonalić się»

Produkcja rośnie.

Przemysł rośnie.

7. «o cieście: podnosić się na skutek fermentacji»

Babki rosną w foremkach.