- rozpuścić
- dk VIa, \rozpuścićpuszczę, \rozpuścićcisz, \rozpuścićpuść, \rozpuścićcił, \rozpuścićpuszczony - rozpuszczać ndk I, \rozpuścićam, \rozpuścićasz, \rozpuścićają, \rozpuścićaj, \rozpuścićał, \rozpuścićany1. «sporządzić roztwór (jednolitą fizycznie mieszaninę) dwóch lub więcej substancji; potocznie: rozprowadzić ciało stałe w cieczy»
Rozpuścić cukier w herbacie.
Rozpuścić w wodzie proszek do prania.
Rozpuszczać lakier acetonem.
2. «wywołać tajanie, topnienie czegoś; roztopić»Słońce rozpuściło śnieg i lód.
3. «rozwiązać jakiś zespół, grupę, oddział itp.; zwolnić z obowiązków, pozwolić odejść»Rozpuścić uczniów do domów.
Kapitan rozpuścił załogę po przybiciu do portu.
◊ Rozpuścić kogoś «zdemoralizować kogoś zbyt wielkim pobłażaniem, zbytnią swobodą, spowodować jego nieliczenie się z otoczeniem i warunkami»4. «rozłożyć coś szeroko; rozciągnąć, rozpostrzeć»Ptaki rozpuściły skrzydła.
∆ Rozpuścić warkocz, włosy «rozpleść warkocz, puścić długie włosy swobodnie»∆ Rozpuścić szew, zakładkę «rozpruć, nadpruć szew, zakładkę, aby rozluźnić ubranie»◊ posp. Rozpuścić gębę, pysk, język «zwymyślać kogoś, nie przebierając w słowach; powiedzieć coś krzycząc, wrzeszcząc, powiedzieć zbyt wiele»◊ Rozpuścić majątek, pieniądze «roztrwonić, stracić majątek, znaczną sumę pieniędzy»5. pot. «rozesłać (ludzi lub zwierzęta) w różne strony w jakimś celu, skierować dokądś»Rozpuścić gołębie pocztowe z listami.
Rozpuścić stado po całym pastwisku.
◊ Rozpuścić nowiny, pogłoski, plotki, wieści «rozpowszechnić nowiny, pogłoski, plotki, wieści, zwłaszcza nieprawdziwe»rozpuścić się - rozpuszczać się1. «o ciałach stałych: ulec rozpuszczeniu, rozprowadzeniu w cieczy»Farbka rozpuściła się w wodzie.
Cukier rozpuszcza się w herbacie.
2. «ulec roztopieniu»Śnieg się rozpuścił.
3. zwykle dk «stać się samowolnym, niesubordynowanym»Rozpuścił się jak dziadowski bicz.
Jedynak rozpuścił się wskutek zbyt łagodnego traktowania.
4. «rozluźnić się, rozpleść się, rozkręcić się»Włosy jej się rozpuściły podczas kąpieli.
Słownik języka polskiego . 2013.
