- ród
- m IV, D. rodu, Ms. rodzie; lm M. rody1. «u ludów pierwotnych samodzielna jednostka gospodarczo-społeczna w obrębie plemienia, obejmująca pewną liczbę rodzin wywodzących się od wspólnego przodka»
Naczelnik rodu.
Rody wchodzące w skład plemienia.
2. «zespół ludzi spokrewnionych ze sobą, pochodzących od jednego przodka (płci męskiej); szereg pokoleń wywodzących się od jednego przodka; dynastia, dom, linia»Królewski, magnacki, możny, kmiecy ród.
Ród panujący.
Ród Piastów, Jagiellonów.
Historia, pochodzenie rodu.
Protoplasta rodu.
Piast, legendarny założyciel rodu.
Potomek znakomitego rodu.
Kolebka rodu.
Wywodzić się ze znanego rodu.
◊ Ród ludzki, rzad. człowieczy «ludzie, ludzkość, rodzaj ludzki»◊ żart. Ród męski, ród niewieści «mężczyźni, kobiety»3. pot. «grupa ludzi złożona z rodziców, dzieci, wnuków i bliskich krewnych; rodzina»Matka rodu.
Chluba, zakała rodu.
□ Kto ma księdza w rodzie, temu bieda nie dobodzie.4. «w zootechnice: ogół potomstwa określonego przodka płci męskiej; w hodowli roślin: grupa roślin będąca potomstwem pojedynczej cennej rośliny (często krzyżówki)»5. przestarz. «pochodzenie, urodzenie»dziś tylko we fraz. Być rodem skądś (np. z Polski, z Łodzi), rzad. rodem ktoś (np. Polak, łodzianin) «pochodzić skądś, urodzić się gdzieś, być kimś z pochodzenia»◊ pot. Ktoś z piekła rodem «ktoś bardzo zły, trudny do współżycia»
Słownik języka polskiego . 2013.