- spaść
- Idk XI, spadnę, spadniesz, spadnij, spadł, spadłszy - spadać ndk I, \spaśćam, \spaśćasz, \spaśćają, \spaśćaj, \spaśćał1. «opuścić się szybko z góry na dół; odrywając się od czegoś, tracąc równowagę, zlecieć z góry na dół; opaść w dół»
Spadł deszcz, śnieg.
Spaść na piasek, na trawę.
Spaść w przepaść.
Spaść z dachu, z drabiny, ze schodów, z konia.
Doniczka spadła z drugiego piętra.
Liście, jabłka spadają z drzew.
Kurtyna spadła.
◊ Bielmo, łuska, zasłona spadła komuś z oczu «ktoś nagle zobaczył rzeczy takimi, jakimi są w rzeczywistości, pozbył się złudzeń»◊ Ciężar, kamień spadł komuś z serca, z piersi «ktoś pozbył się troski, zmartwienia, doznał uczucia ulgi»◊ Coś spadło komuś z głowy «coś przestało być przedmiotem czyjejś troski, czyichś starań, ktoś się uwolnił od uciążliwego obowiązku»◊ Coś spadło komuś z nieba, jak z nieba «coś nieoczekiwanie, bez starań przypadło komuś w udziale, coś się komuś trafiło»◊ Ktoś spadł komuś z nieba «ktoś zjawił się u kogoś nieoczekiwanie, a w samą porę»◊ Korona komuś z głowy nie spadnie «nie stanie się nic, co by miało przynieść ujmę czyjejś godności, zwłaszcza godności przesadnie cenionej»◊ Maska z kogoś spadła «ktoś ujawnił dotąd skrywane złe cechy swego charakteru, swoje złe zamiary»◊ Spaść z obłoków «zetknąć się boleśnie z niemiłą rzeczywistością»◊ Spaść z piedestału «stracić dotychczasowy szacunek, przestać być otaczanym czcią»◊ Spaść na cztery łapy «wyjść cało z niebezpieczeństwa»◊ Włos komuś z głowy nie spadnie «ktoś nie dozna żadnej szkody, nie stanie mu się najmniejsza krzywda»◊ pot. Ktoś spadł z księżyca, jakby spadł z księżyca «ktoś się zupełnie nie orientuje w sytuacji»◊ Spaść na łeb, na szyję «gwałtownie zlecieć z czegoś»◊ posp. Z byka spadłeś? «oszalałeś? Skąd ci to przyszło do głowy?»□ Jak spaść, to z dobrego konia.2. «uderzyć, trafić gdzieś, zwykle będąc przez kogoś świadomie kierowanym, poruszanym z góry na dół»Bat, kij, pięść, cios spada na kogoś, na czyjąś głowę, na czyjeś plecy.
◊ Coś spadło na kogoś jak bomba, jak grom, jak grom z jasnego nieba, jak jastrząb, jak piorun «nieoczekiwanie spotkało kogoś coś przykrego, jakieś nieszczęście»◊ Krew, śmierć czyjaś spadnie na kogoś «ktoś stanie się winnym czyjejś śmierci»◊ Wina spada na kogoś «ktoś zostaje uznany za winnego»◊ pot. Spaść komuś na kark «zjawić się u kogoś niespodzianie jako niepożądany gość; stać się ciężarem dla kogoś»przen.a) «zwykle o nieszczęściach, przykrościach, nagłych doznaniach itp.: stać się czyimś udziałem, przytrafić się komuś»Spadł na nich duży kłopot.
Na kraj spadła klęska suszy.
Spadły na niego nieoczekiwane zaszczyty.
b) «stać się czyimś obowiązkiem, obciążyć kogoś fizycznie lub moralnie»Odpowiedzialność za pracę spada na kierownika.
Najcięższe roboty spadły na nią.
Obowiązek wychowania dziecka spada na rodziców.
c) książk. «ogarnąć, objąć, opanować kogoś»Sen spadł na niego niespodziewanie.
3. «rozporządzając znaczną siłą, nagle napaść, uderzyć na kogoś»Wojsko jak burza spadło na nieprzyjaciela.
4. «osiągnąć poziom niższy niż poprzednio, opaść, obniżyć się; zmniejszyć się pod względem liczby, wartości, objętości, intensywności itp.; zmaleć, osłabnąć»Liczba pracowników spadła do poziomu sprzed trzech lat.
Napięcie prądu spadło.
Temperatura spadła do zera.
Ceny spadły.
Produkcja spadła.
◊ Barometr, termometr spada «poziom słupka rtęci w barometrze, termometrze obniża się, wskazując niższe ciśnienie atmosferyczne lub niższą temperaturę»◊ Waluta (np. dolar) spadł «waluta straciła swą dotychczasową wartość»◊ Spaść w cenie «stanieć»przen.Dyskusja spadła do poziomu kłótni.
5. «stracić na wadze; schudnąć»Spaść na wadze.
Brzuch komuś spadł.
6. → spadaćIIdk XI, spasę, spasiesz, spaś, spasł, spaśli, spasiony - spasać ndk I, \spaśćam, \spaśćasz, \spaśćają, \spaśćaj, \spaśćał, \spaśćany«zużytkować jako paszę; skarmić»Spaść siano końmi.
Spaść suchy chleb, kartofle świniami.
∆ Spaść łąkę, pole itp. «pasąc zwierzęta na łące, polu itp. ogołocić je z roślin; wypaść»spaść się pot. «przybrać sporo na wadze, zwykle wskutek nadmiernego przejadania się»Spaść się obfitymi kolacjami.
Spaść się na słodyczach.
Słownik języka polskiego . 2013.
