- sztuka
- ż III, CMs. \sztukauce; lm D. \sztukauk1. «dziedzina ludzkiej działalności artystycznej, wyróżniana ze względu na związane z nią wartości estetyczne (zwłaszcza piękno); jej wytwory stanowią trwały dorobek kultury»
Sztuka współczesna, barokowa, renesansowa, średniowieczna, starożytna.
Sztuka narodowa.
Sztuka abstrakcyjna, nowoczesna, realistyczna, impresjonistyczna, sakralna.
Sztuka filmowa, muzyczna, pisarska.
Dzieło sztuki.
Historia, teoria sztuki.
Zabytek, pomnik sztuki.
Ośrodek, przybytek sztuki.
Znawca, miłośnik sztuki.
Zbiory sztuki.
Uprawiać sztukę.
Zajmować się sztuką.
Sztuka powstaje, rozwija się, kwitnie.
∆ Sztuka ludowa «twórczość artystyczna wsi, uwarunkowana rodzimą tradycją kulturową; także: twórczość ludów niecywilizowanych»∆ Sztuki piękne «sztuki plastyczne, muzyka i literatura»∆ Sztuki plastyczne «dziedzina twórczości artystycznej, z którą wiążą się dzieła sztuki doznawane wizualnie, mające charakter płaszczyznowy (wytwory malarstwa, rysunku i grafiki) i trójwymiarowy (wytwory architektury, rzeźby i rzemiosła artystycznego)»∆ Sztuka stosowana, sztuka użytkowa, sztuka dekoracyjna «twórczość artystyczna głównie w dziedzinie rzemiosła, grafiki użytkowej i dekoracji wnętrz»∆ Sztuka zdobnicza «rzemiosło artystyczne»◊ Coś (jakaś czynność) jest sztuką dla sztuki «o jakiejś czynności będącej celem samym w sobie, nie mającej lub pozbawionej w zamierzeniu jej wykonawcy celów praktycznych, użytkowych»2. «utwór dramatyczny przeznaczony do wystawienia na scenie»Sztuka współczesna, obyczajowa, historyczna.
Jednoaktowa, dwuaktowa itp. sztuka a. sztuka w jednym akcie, w dwóch aktach itp.
Napisać sztukę.
Gdzieś grają, wystawiają sztukę.
Zdjąć sztukę z afisza, ze sceny.
Sztuka idzie, wchodzi na afisz, schodzi z afisza.
Premiera nowej sztuki.
3. «umiejętność, biegłość w wykonywaniu czegoś; kunszt, mistrzostwo»Sztuka aktorska, cukiernicza, drukarska, fryzjerska, jubilerska, krawiecka, kulinarna, lekarska, łowiecka, ogrodnicza.
Sztuka pisania, rządzenia, podobania się.
Sztuka życia.
∆ Sztuka wojenna «wiedza i umiejętność dotyczące przygotowania i prowadzenia wojny jako całości oraz poszczególnych jej operacji i walk; obejmuje strategię, sztukę operacyjną i taktykę»∆ Sztuka czarodziejska, czarnoksięska, tajemna itp. «magia, czary»∆ hist. Sztuki wyzwolone «przedmioty wykładane w szkołach w starożytnym Rzymie i w średniowiecznej Europie; dzieliły się na stopień niższy (gramatyka, retoryka i dialektyka) i wyższy (arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka)»4. «czynność, działanie będące wyrazem czyjejś zręczności, umiejętności, siły, czyjegoś sprytu itp.»Sztuki akrobatyczne, cyrkowe, magiczne.
Sztuki z kartami.
Pokazywać rozmaite sztuki.
Dokazać jakiejś sztuki.
◊ pot. Co za sztuka, czy to sztuka, (to) nie sztuka, wielka (mi) sztuka (zrobić coś) «nic wielkiego, nic trudnego ani nadzwyczajnego»◊ (Cała) sztuka w tym «chodzi głównie o to, że…; najważniejsze jest…»5. «jedna, pojedyncza rzecz, jedno zwierzę; jednostka, egzemplarz, kawałek, część czegoś»Pewna liczba sztuk bydła, trzody, inwentarza.
Dziesięć sztuk bielizny.
Kupować, sprzedawać na sztuki.
Porąbać, pociąć, pokrajać coś na sztuki, w sztuki.
∆ Sztuka mięsa «kawałek gotowanego mięsa wołowego, jako potrawa»◊ Sztuka w sztukę «o czymś jednakowym, dobrze dobranym»◊ Płacić od sztuki «płacić za każdy wykonany przedmiot, za każdą rzecz osobno»przen. pot. «o człowieku: osobnik, indywiduum»Chytra, zdolna, sprytna, harda sztuka.
6. «określona ilość tkaniny sprzedawana jako całość; zwój, bela»Sztuka płótna, wełny, flaneli.
7. rzad. «zręczny, podstępny czyn; fortel, wybieg, intryga; figiel, sztuczka»Spłatać, wypłatać komuś jakąś sztukę.
Znać się na czyichś sztukach.
◊ pot. Do trzech razy sztuka «można podjąć trzecią próbę (po dwóch nieudanych)»‹niem.›
Słownik języka polskiego . 2013.
