- ściąć
- dk Xc, zetnę, zetniesz, zetnij, ściął, ścięła, ścięli, ścięty - ścinać ndk I, ścinam, ścinasz, ścinają, ścinaj, ścinał, ścinany1. «oddzielić coś od podstawy, całości, usunąć coś skądś za pomocą ostrego narzędzia»
Ściąć trawę, gałęzie.
Ściąć las.
Ścięła włosy.
Zetnij trochę kwiatów.
◊ Choroba, ból głowy, zmęczenie itp. ścina kogoś z nóg «choroba, ból głowy, zmęczenie itp. powoduje u kogoś nagłą utratę sił fizycznych, bardzo kogoś osłabia»2. «usunąć z przedmiotu jego zewnętrzną część, warstwę za pomocą odpowiednich narzędzi skrawających; przyciąć, przykroi滌ciąć strugiem porysowaną powierzchnię deski.
◊ Ściąć drogę, zakręt drogi «pójść, pojechać krótszą drogą, skrótami; pójść, pojechać omijając zakręt, na ukos, na wprost mimo zakrętu»3. «spowodować skrzepnięcie, zestalenie się albo zamarznięcie jakichś substancji ciekłych»Kwas ścina białko.
Mróz ściął rzekę.
◊ Ból, przerażenie, widok czegoś itp. ścina twarz, ścina krew w żyłach «ból, przerażenie, widok czegoś itp. powoduje wstrząs uczuciowy, uczucie zdrętwienia, wzbudza grozę»4. «zabić kogoś przez odcięcie głowy»Ścięli komuś głowę.
Ściąć skazańca publicznie.
◊ Chodzić, łazić, stać itp. jak ścięty «być wytrąconym z równowagi, otępiałym, zrozpaczonym»◊ Iść (gdzieś) jak na ścięcie «iść (gdzieś) niechętnie, w ponurym nastroju»◊ Marzenie ściętej głowy «marzenie nieziszczalne, rzecz nierealna»5. środ. «dać komuś na egzaminie ocenę niedostateczną; obciąć»Ściąć kogoś z matematyki.
Ścięto go na egzaminie ustnym.
6. sport. «w tenisie, siatkówce: uderzyć piłkę w ten sposób, żeby opadła szybko i stromo w dół, na pole przeciwnika»ściąć się - ścinać się1. «o cieczach: przejść ze stanu ciekłego w stan stały; skrzepnąć, zestalić się, zamarznąć, zgęstnieć»Białko, jajko, galareta ścina się.
Wody, rzeki, jeziora ścinają się lodem.
◊ Krew ścina się (komuś) w żyłach «ogarnia kogoś przerażenie, groza; ktoś doznaje uczucia odrętwienia»2. pot. «wymieniając poglądy posprzeczać się; pokłócić si껌ciąć się z kimś o drobiazg.
3. środ. «dostać na egzaminie ocenę niedostateczną»Ściął się na egzaminie pisemnym.
Słownik języka polskiego . 2013.