tknąć

tknąć
dk Va, tknę, tkniesz, tknij, tknął, tknęła, tknęli, tknięty - rzad. tykać ndk I, \tknąćam, \tknąćasz, \tknąćają, \tknąćaj, \tknąćał, \tknąćany
1. «dotknąwszy poruszyć coś z właściwego miejsca, np. wziąć, przestawić coś itp. (zwykle z przeczeniem)»

Nie wolno tu nic tykać, niczego tknąć.

◊ Nie tknąć czegoś cudzego, np. pieniędzy «nie przywłaszczyć sobie czegoś»
◊ Nie tknąć jedzenia, ani tknąć jedzenia, obiadu, napoju itp. «nie zjeść, nie wypić czegoś»
◊ Nie tknąć roboty, niczego (np. łopaty, pióra) nie tknąć «nie zająć się żadną pracą, nic nie zrobić»
◊ Nie tknęła czegoś siekiera, pług itp. «coś nie zostało ścięte, zorane itp.»

Coś jest nie tykane, ledwo tknięte (czymś).

«coś jest w stanie nie naruszonym lub prawie nie naruszonym»
◊ Nie tknęła czegoś ręka, stopa ludzka «coś (zwykle ziemia, las itp.) jest dzikie, pierwotne, nie uprawione, nie uczęszczane przez ludzi, jest w stanie nie naruszonym»
2. «uderzyć kogoś, zrobić komuś krzywdę»

Nikt nie ma prawa mnie tknąć.

Jeśli mnie ojciec tknie, ucieknę z domu.

Nie tknąć kogoś nawet (ani) palcem.

3. tylko dk «o uczuciach, myślach itp.: opanować, ogarnąć kogoś»

Tknęło kogoś przeczucie, podejrzenie.

Ktoś tknięty trwogą.

◊ Coś kogoś tknęło «ktoś instynktownie coś przeczuł, zwrócił na coś uwagę»
tknąć się - tykać się to samo co tknąć w zn. 1

Czego się tykał, wszystko psuł.

Ani się tknął jedzenia.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • tknąć — I {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}tykać I {{/stl 33}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}} {{/stl 20}}tknąć II {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. 3. os dk IVa, tknie, tknął, tknięty, tylko w imiesł. biernym i 3 os. lp {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • tknąć — Nie tknąć (czegoś) cudzego «nie przywłaszczyć sobie czegoś należącego do kogoś innego»: (...) kogo wy oskarżacie, opamiętajcie się (...) on w życiu nie tknął cudzego... Roz bezp 1997. Nie tknąć kogoś palcem zob. palec 8. Palcem niczego nie tknąć… …   Słownik frazeologiczny

  • tknąć się — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}tykać się I {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • nie tknąć [nie ruszyć] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}palcem {{/stl 13}}{{stl 7}} nie zrobić komuś nic złego, nie wyrządzić komuś żadnej krzywdy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wysoki sądzie, nie tknąłem go nawet palcem! {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • tykać — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIIa, tykaćam, tykaća, tykaćają, tykaćany {{/stl 8}}– tknąć {{/stl 13}}{{stl 8}}dk IVa, tknę, tknie, tknij, tknął, tknęli, zwykle w formie zaprzeczonej {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • tykać — Nie tknąć (czegoś) cudzego «nie przywłaszczyć sobie czegoś należącego do kogoś innego»: (...) kogo wy oskarżacie, opamiętajcie się (...) on w życiu nie tknął cudzego... Roz bezp 1997. Nie tknąć kogoś palcem zob. palec 8. Palcem niczego nie tknąć… …   Słownik frazeologiczny

  • palec — m II, D. paleclca; lm M. paleclce, D. paleclców 1. «jeden z pięciu członków stanowiących zakończenie ręki lub stopy człowieka; także zakończenie kończyn u zwierząt i ptaków» a) «palec u ręki» Duży, serdeczny palec. Mały palec. Wskazujący palec.… …   Słownik języka polskiego

  • cudzy — Bawić się, zabawić się cudzym kosztem zob. koszt 1. Nie tknąć (czegoś) cudzego zob. tknąć. Sięgać po cudze zob. sięgnąć 3. Stroić się w cudze piórka zob. piórko 2. Wchodzić na cudze podwórko zob. wejść 6. Wtykać, wsadzać, wścibiać, pchać itp. nos …   Słownik frazeologiczny

  • palec — 1. Chodzić koło kogoś na palcach «bardzo troskliwie obchodzić się z kimś, opiekować się kimś, dbać o kogoś»: Chodzisz koło niej na palcach, a ona ci tylko pyskuje! Ładne mi wychowanie. Roz bezp 2002. 2. Maczać w czymś palce «brać udział, zwykle… …   Słownik frazeologiczny

  • tknięcie — ↨ tknięcie się n I rzecz. od tknąć (się) …   Słownik języka polskiego

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”