- tracić
- ndk VIa, \tracićcę, \tracićcisz, trać, \tracićcił, \tracićcony1. «przestawać coś mieć, zostawać bez kogoś, czegoś, zostawać pozbawionym kogoś, czegoś»
Tracić głos, słuch, wzrok, pamięć, siły, zdrowie, życie.
Tracić majątek.
Tracić ducha, fantazję, humor, pewność siebie, werwę, zimną krew.
Tracić nadzieję, odwagę, szczęście, wiarę, złudzenia.
Tracić panowanie, władzę.
Tracić kontakt, łączność z kimś, czymś.
Rośliny tracące liście na zimę.
Niech żywi nie tracą nadziei. (Słowacki)
◊ Tracić na czymś, np. na wadze, na wartości, na sile, na urodzie, na znaczeniu «czyjaś waga, wartość itp. zmniejsza się, maleje»◊ Tracić oczy «przestawać widzieć, ślepnąć»◊ Tracić władzę w nodze, ręce itp. «nie móc poruszać nogą, ręką itp., nie móc władać nimi»◊ Tracić kogoś, coś z oczu a) «przestawać widzieć kogoś, coś z powodu oddalenia» b) «przestawać z kimś się kontaktować, przestawać widywać, spotykać kogoś»◊ Tracić głowę «przestawać panować nad sobą, nie wiedzieć, co robić»◊ Tracić głowę dla kogoś «ulegać czyjemuś urokowi, być oszołomionym, kochać się w kimś»◊ Tracić grunt pod nogami a) «nie móc dosięgnąć nogami dna» b) «tracić punkt oparcia, pozycję, stanowisko; przestawać czuć się pewnie»◊ Tracić kierunek, orientację, drogę itp. «błądzić, nie wiedzieć dokąd się kierować»◊ Tracić panowanie nad sobą, nad nerwami «przestawać panować nad sobą, nad nerwami»◊ Tracić przytomność a) «mdleć» b) «mieszać się, tracić pewność siebie»◊ Tracić rachunek, liczbę, rachubę czasu «mylić się w liczbach, przestawać się orientować w czasie, w dokładnej liczbie czegoś»◊ Tracić serce dla kogoś «przestawać kogoś lubić, kochać»◊ Tracić czyjeś serce «zostawać pozbawionym czyjegoś uczucia»◊ Tracić serce do czegoś «zniechęcać się do czegoś»◊ Tracić wątek «przestawać orientować się w tym, co się mówi, plątać się w wypowiedzi»◊ Tracić miarę «nadużywać czegoś, przesadzać w czymś»2. «ponosić stratę materialną, być poszkodowanym na czymś»Tracić na jakiejś transakcji.
□ Głupi dwa razy traci.3. «nie wykorzystywać czegoś, marnować coś; przepuszczać, trwonić (pieniądze)»Tracić jakąś okazję.
Tracić czas.
Nie tracić ani chwili.
Tracić ciężko zapracowany grosz.
4. «wydawać się gorszym, mniej wartościowym (zwykle na skutek nie sprzyjających okoliczności)»Tracił przy bliższym poznaniu.
5. «wykonywać na kimś wyrok śmierci»Tracono skazańców przez powieszenie.
6. daw. dziś żywe tylko w przysł. «powodować śmierć, stratę, ubytek czegoś»□ Czas płaci, czas traci.tracić się1. «stawać się niewidocznym; niknąć, ginąć»◊ Tracić się z oczu «przestawać widzieć się wzajemnie, gubić się»2. pot. «stawać się nieporadnym, nie wiedzieć, co robić; mieszać się»W większym towarzystwie tracił się zupełnie.
Słownik języka polskiego . 2013.
