twarz

ż VI, DCMs. -y; lm M. -e, D. -y

«przednia strona głowy ludzkiej»

Okrągła, pełna, pociągła, szczupła, wydłużona twarz.

Brzydka, nalana, odrażająca twarz.

Ascetyczna, rasowa twarz.

Pomarszczona, wychudzona, zniszczona, zwiędła twarz.

Czerstwa, ogorzała, opalona twarz.

Spokojna, surowa, skupiona, sympatyczna, szczera twarz.

Twarz jak piąstka, jak księżyc w pełni.

Owal, rysy, wyraz twarzy.

Krew napływa komuś do twarzy, ucieka z twarzy.

Ukryć twarz w dłoniach.

Całować kogoś w twarz, po twarzy.

Twarz blednie, oblewa się rumieńcem, płonie, rozpromienia się, rozjaśnia się, rumieni się.

Twarz się komuś rozjaśniła, rozpogodziła.

◊ Blada twarz «w literaturze o tematyce indiańskiej: człowiek białej odmiany»

◊ Coś (wzruszenie, radość, strach itp.) maluje się na czyjejś twarzy «coś (wzruszenie, radość, strach itp.) uzewnętrznia się, odzwierciedla się na czyjejś twarzy»

◊ Krzyknąć, powiedzieć komuś w twarz, zwykle jakieś oskarżenie, zarzuty, coś obraźliwego «krzyknąć, powiedzieć bezpośrednio do kogoś, obrazić kogoś, oskarżyć o coś otwarcie, w jego obecności»

◊ Roześmiać się komuś w twarz «roześmiać się lekceważąco, wyzywająco, bezczelnie, wprost do kogoś, z jego poleceń, zarządzeń, wypowiedzi itp.»

◊ Leżeć, siedzieć, stać itp. twarzą do czegoś, do kogoś «leżeć, siedzieć, stać itp. mając twarz skierowaną w stronę czegoś, kogoś»

◊ Mieć słońce, wiatr w twarz, komuś słońce świeci, wiatr wieje w twarz «ktoś idzie, stoi zwrócony twarzą w kierunku słońca, pod wiatr»

◊ Komuś jest, nie jest w czymś do twarzy «ktoś w czymś (w jakimś stroju) ładnie, nieładnie wygląda»

◊ Mienić się na twarzy, twarz się komuś mieni «rumienić się i blednąć na przemian; objawiać mimiką wzruszenie, ból itp.»

◊ Padać na twarz przed kimś a) «padać przed kimś przywierając twarzą do ziemi na znak czci, hołdu» b) «być w stosunku do kogoś czołobitnym, uniżonym»

◊ Spotkać się, stanąć z kimś twarz w twarz, twarzą w twarz «stanąć blisko koło kogoś mając twarz zwróconą w jego stronę»

◊ Stanąć twarzą w twarz z czymś (np. z niebezpieczeństwem) «bezpośrednio, blisko zetknąć się z czymś»

◊ Znać kogoś z twarzy «znać kogoś z widzenia, nieosobiście»

◊ Twarz się komuś wyciąga, wydłuża «ktoś robi zawiedzioną minę, jest zawiedziony»

◊ Stracić twarz; zachować twarz «stracić szacunek w oczach ludzi; być wiernym swoim zasadom, przekonaniom w trudnej sytuacji, wymagającej zajęcia stanowiska»

◊ pot. Zrobić twarz «kosmetycznie upiększyć twarz, umalować, upudrować się»

przen. «człowiek, osoba»

Spotkał wiele znajomych twarzy.

Na zebraniu były same nowe twarze.