uczyć

ndk VIb, uczę, uczysz, ucz, uczył, uczony

1. «przekazywać komuś określone wiadomości, wiedzę, umiejętności; udzielać nauki; wdrażać, wprawiać kogoś w coś, ćwiczyć w czymś, przyuczać, przyzwyczajać do czegoś, pouczać o czymś; być nauczycielem czegoś, wykładać (jakiś przedmiot naukowy), nauczać»

Uczyć matematyki, fizyki.

Uczyć kogoś grzeczności, dobrych manier.

Uczyć kogoś śpiewać.

Uczył w szkole podstawowej.

Uczył ją, jak należy obsługiwać maszynę.

◊ pot. Uczyć kogoś rozumu «pouczać, napominać»

□ Uczył Marcin Marcina (a sam głupi jak świnia).

2. «stanowić doświadczalną podstawę znajomości czegoś»

Doświadczenie uczy, że metale się utleniają.

uczyć się

1. «przyswajać sobie pewien zasób wiedzy, wiadomości z jakiejś dziedziny, zdobywać jakąś umiejętność; studiować coś, kształcić się; wyrabiać sprawność, nawyki itp.»

Uczyć się dobrze, źle.

Uczyć się pilnie.

Uczyć się przez zabawę.

Uczyć się mechanicznie.

Uczyć się całymi dniami, po całych dniach.

Uczyć się tańca, muzyki, gry.

Uczyć się do egzaminów.

Uczyć się u stolarza, u szewca.

Uczyć się w szkole.

Uczył się chodzić na rękach.

Uczył się razem z kolegami.

◊ pot. Uczyć się na kogoś «przygotowywać się do jakiegoś zawodu; kształcić się na kogoś»

Uczyć się na stolarza.

◊ Uczyć się na piątki, na trójki «ucząc się w szkole, otrzymywać jako oceny piątki, trójki»

2. «wdrażać się, przyzwyczajać się do czegoś; brać przykład z kogoś, z czegoś; wyciągać wnioski z doświadczeń»

Uczyć się skromności, kulturalnego zachowania się.

Człowiek całe życie się uczy.

Uczył się ukrywać swoje uczucia.

◊ Uczyć się na czyichś błędach «wyciągać naukę z czyichś błędów, modyfikować swoje postępowanie obserwując, analizując cudze błędy»

◊ pot. Uczyć się rozumu «nabierać rozsądku; wyciągając wnioski z doświadczenia, postępować coraz rozsądniej»