- usta
- blp, D. ust«otwór naturalny w twarzy człowieka prowadzący do przewodu pokarmowego i oddechowego, od przodu zamknięty wargami; także same wargi»
Grube, mięsiste, pełne, wydatne usta.
Koralowe, karminowe, malinowe usta.
Drobne, ładnie wykrojone usta.
Kąciki ust.
Wykrój ust.
Oddychać ustami.
Chwytać powietrze ustami.
Otworzyć szeroko usta.
Zacisnąć, krzywić, zagryzać usta.
Składać usta do płaczu, do gwizdania, w ryjek, w trąbkę, w podkówkę.
Przycisnąć rękę do ust.
Położyć palec na ustach na znak milczenia.
Dawać komuś usta do pocałunku.
Usta pierzchną, pękają, sinieją, rozchylają się.
∆ Sztuczne oddychanie metodą usta-usta «zabieg ratowniczy mający na celu przywrócenie prawidłowego rytmu oddechowego zemdlonemu przez bezpośrednie wdmuchiwanie powietrza w jego usta przez ratującego»◊ Mieć usta od ucha do ucha «mieć usta bardzo szerokie»◊ Umoczyć usta w winie, wódce itp. «napić się trochę, nieco wina, wódki itp.»◊ Coś rozpływa się w ustach «coś smakuje bardzo dobrze, coś jest bardzo smaczne»◊ Coś rośnie komuś w ustach «jedzenie komuś nie smakuje»◊ Ślina, ślinka napływa komuś do ust «ktoś ma wielką chęć zjedzenia czegoś, ma apetyt na coś»◊ Nie brać, nie wziąć czegoś do ust «nie jadać czegoś, nie lubić jakiejś potrawy»◊ Nie mieć co do ust włożyć «nie mieć nic do jedzenia, być w skrajnej nędzy»◊ Nie mieć nic w ustach «być głodnym, być na czczo»◊ Odejmować sobie od ust «skąpić sobie czegoś, zwłaszcza jedzenia, żyć bardzo oszczędnie, wyrzekać się czegoś (dla kogoś)»◊ pot. Mówić, co ślina do ust przyniesie «mówić byle co, bez zastanowienia»◊ Usta się komuś nie zamykają «ktoś jest gadatliwy, ktoś dużo mówi»◊ Nabrać wody w usta «uparcie milczeć, nie chcieć się wypowiedzieć»◊ Nie puszczać pary z ust «milczeć, niczym się nie zdradzić»◊ Mieć zawiązane usta «nie móc nic powiedzieć np. z powodu danej komuś obietnicy»◊ Mieć coś na ustach «mieć właśnie zamiar coś powiedzieć»◊ Otworzyć usta «odezwać się»◊ Nie mieć do kogo ust otworzyć «nie mieć z kim (po)rozmawiać; być samotnym»◊ Robić coś ze śpiewem, uśmiechem na ustach «robić coś śpiewając, uśmiechając się»◊ Słuchać czegoś z otwartymi ustami «słuchać czegoś z wielkim zainteresowaniem»◊ Słowa zamarły na czyichś ustach «ktoś przestał nagle mówić, przerwał mówienie»◊ Umrzeć z czyimś imieniem na ustach «wymawiać czyjeś imię przed śmiercią»◊ Wyjąć coś komuś z ust «powiedzieć to, co ktoś miał na myśli»◊ Sznurować usta «nie chcieć nic powiedzieć»◊ Zamknąć usta «przestać mówić, zamilknąć»◊ Zamknąć, zamurować komuś usta «zmusić kogoś do milczenia»◊ Być na ustach wszystkich «być wspominanym powszechnie, być przedmiotem rozmów»◊ Coś (np. słowa, pytania) komuś ciśnie się na usta «ktoś czuje gwałtowną potrzebę wypowiedzenia czegoś, zapytania o coś»◊ Coś np. jakieś słowo, nie przechodzi, nie może przejść komuś przez usta «ktoś nie może zdobyć się na wypowiedzenie czegoś»◊ Coś nie schodzi z czyichś ust «coś jest przedmiotem ciągłych rozmów, opowiadań»◊ Coś komuś wymknęło, wyrwało się z ust «ktoś coś niepotrzebnie powiedział»◊ Dowiedzieć się, słyszeć, znać coś z czyichś ust «dowiedzieć się, słyszeć, znać coś od kogoś innego»◊ Dowiedzieć się czegoś z pierwszych ust «dowiedzieć się czegoś bezpośrednio od osoby zainteresowanej lub od naocznego świadka»◊ Dowiedzieć się czegoś z trzecich ust «dowiedzieć się czegoś pośrednio»◊ Podawać, przekazywać coś z ust do ust «mówić, przekazywać coś jeden drugiemu»
Słownik języka polskiego . 2013.
