- wbić
- dk Xa, wbiję, wbijesz, wbił, wbity - wbijać ndk I, \wbićam, \wbićasz, \wbićają, \wbićaj, \wbićał, \wbićany1. «bijąc, uderzając czymś, naciskając coś, zagłębiając coś w czymś, wepchnąć w coś»
Wbijać gwóźdź w ścianę.
Wbijać słupy w ziemię.
Wbić sobie drzazgę w palec.
Wbić igłę strzykawki w ciało.
Wbić komuś sztylet w serce.
Wbić ostrogi w boki konia.
Pies wbił zęby w nogę przechodnia.
∆ Wbić jajko do czegoś «rozbiwszy skorupkę jajka, wrzucić, wlać jej zawartość do przygotowywanej potrawy»∆ sport. Wbić gola; wbić kosza; wbić piłkę, krążek (do kosza, do bramki) «w grach w piłkę, hokeja itp.: zdobyć punkt przez wrzucenie, skierowanie piłki, krążka do bramki lub do kosza przeciwnika»◊ Wbić oczy, wzrok w kogoś, w coś «utkwić wzrok w kimś, w czymś»◊ Wbić komuś nóż w plecy «zaatakować kogoś znienacka, podstępnie, zachować się zdradziecko wobec kogoś»◊ Wbić klin a. klina między kogoś «poróżnić, pokłócić kogoś z kimś»◊ Wbić sobie a. komuś ćwieka, klina (w głowę) «zacząć intensywnie myśleć o czymś; zaniepokoić kogoś, sprawić komuś kłopot zmuszając go do uporczywego myślenia o czymś»◊ Wbić kogoś w dumę, w ambicję, w pychę itp. «pobudzić czyjąś dumę, ambicję, uczynić kogoś dumnym, pysznym itp.»◊ pot. Wbić coś komuś w głowę, do głowy, w pamięć itp. «utrwalić (zwykle przez częste powtarzanie) coś komuś w pamięci; nauczyć kogoś czegoś, przekonać kogoś o czymś»◊ Wbić coś sobie w głowę, do głowy a) «utrwalić sobie coś w pamięci, zapamiętać coś, nauczyć się czegoś (często: mozolnie, z trudem)» b) «nabrać mocnego przekonania o czymś, uprzeć się przy czymś»◊ pot. Choć zęby wbij w ścianę «o sytuacji, kiedy nie ma nic do jedzenia»2. «nałożyć, nasunąć coś na coś, pokonując opór; osadzić coś na czymś; nadziać, nasadzić»Wbić czapkę na uszy.
Wbić kapelusz na głowę.
Wbijać obręcz na beczkę.
∆ hist. Wbić kogoś na pal «naciągnąć ciało skazańca na zaostrzony kół (jedna z dawnych form egzekucji)»wbić się - wbijać się «wskutek uderzenia, nacisku zagłębić się w coś; zostać wbitym»Paznokcie zaciśniętych dłoni wbiły się w ciało.
Ostrze noża wbiło się w drewno.
◊ Wbić się w dumę, w pychę itp. «podsycić w sobie dumę, pychę»◊ Coś wbiło się komuś w pamięć «ktoś dobrze zapamiętał coś»◊ pot. Wbić się w coś (np. w buty, w spodnie) «włożyć, wciągnąć na siebie z trudem ciasne obuwie, ubranie»
Słownik języka polskiego . 2013.
