wić

I

ż V, DCMs. wici; lm MD. wici

1. «długa, cienka, elastyczna gałązka, np. wierzbowa, brzozowa; witka»

Brzozowa, wierzbowa wić.

2. anat. «nitkowaty wyrostek będący aparatem ruchu, charakterystycznym przede wszystkim dla organizmów jednokomórkowych: pierwotniaków (np. wiciowców), glonów, bakterii oraz dla niektórych komórek wielokomórkowców, np. plemników»

3. → rozłóg w zn. 2

4. tylko w lm, hist. «w dawnej Polsce: łozowe witki lub pęki powrozów rozsyłane do rycerzy jako wezwanie do stawienia się na wyprawę wojenną; później: uniwersały królewskie zwołujące pospolite ruszenie»

Rozsyłać wici.

II

ndk Xa, wiję, wijesz, wij, wił, wity

«splatając robić, formować coś, zwykle wieniec albo gniazdo»

Wić wieniec z kłosów.

Ptaki wiją gniazda.

wić się

1. «kręcić się, poruszać się w różne strony, wyginać się; o ludziach: kulić się, rzucać się, szarpać się (zwykle pod wpływem bólu)»

Wić się z bólu.

Wić się w drgawkach, w boleściach.

Żmija, dżdżownica się wije.

◊ Wić się jak piskorz «kręcić się, rzucać się szybkimi ruchami»

przen.

Wijący się korowód taneczny.

2. «tworzyć spiralę, przybierać kształt serpentyny, układać się, piąć się wężowato»

Droga wiła się pod górę.

Rzeka wije się doliną.

Z komina wije się dym.

3. «o niektórych roślinach: piąć się po czymś, owijać się dokoła czegoś, oplatać coś»

Wijące się pędy roślin.

Bluszcz wije się po murze.

Fasola wije się na palikach.

4. «o włosach: układać się, być ułożonym w loki, pukle, kędziory; kręcić się»

Włosy się komuś wiją.