- wszystek
- + wszystka, wszystko \wszystekscy, \wszystekstkie, odm. jak przym.«zaimek nieokreślony, który w połączeniu z rzeczownikiem tworzy wyrażenie oznaczające całość zbioru, zespołu, zakres czegoś; cały, całkowity»
Wszystek owies zwieziono z pól.
Wszystka krew zbiegła mu do serca.
Nie zużyj wszystkiej wody.
Wszystko mleko się wylało.
Starajcie się ze wszystkich sił.
◊ książk. Po wszystkie czasy, wieki «zawsze»◊ pot. Za wszystkie czasy «jak nigdy dotąd, jak rzadko kiedy; lepiej niż kiedykolwiek»wszyscy w użyciu rzecz. «ogół osób»Wszyscy byli rozbawieni.
Wszyscy zaczęli mówić naraz.
Wszyscy wrócili do domu.
□ Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego.wszystko blmw użyciu rzecz. «ogół rzeczy, spraw»Mieć wszystkiego dosyć.
Na wszystko są sposoby.
Wszystko będzie dobrze.
◊ Ktoś do wszystkiego «ktoś, komu poleca się wszelkie prace»◊ Ktoś zdolny do wszystkiego «ktoś mogący popełnić najgorszy czyn»◊ Jest (już) po wszystkim «rzecz, sprawa, jakaś czynność jest (już) skończona»◊ Przede wszystkim «najpierw, w pierwszej kolejności»◊ Pomimo, mimo wszystko «nie zważając na nic»◊ Nade wszystko «najbardziej»◊ pot. Wszystko jedno «bez różnicy, obojętnie»◊ Nie ze wszystkim «nie całkiem, niezupełnie»◊ Ot, oto i wszystko, i to już wszystko «tylko tyle, nic więcej, tylko to»□ Nie wszystko złoto, co się świeci.
Słownik języka polskiego . 2013.