- wyciągnąć
- dk Va, \wyciągnąćnę, \wyciągnąćniesz, \wyciągnąćnij, \wyciągnąćnął, \wyciągnąćnęła, \wyciągnąćnęli, \wyciągnąćnięty, \wyciągnąćnąwszy - wyciągać ndk I, \wyciągnąćam, \wyciągnąćasz, \wyciągnąćają, \wyciągnąćaj, \wyciągnąćał, \wyciągnąćany1. «ciągnąc wyjąć, wydostać coś; wydobyć, wywlec»
Wyciągnąć sieć z wody.
Wyciągnąć miecz, rewolwer, sztylet.
Wyciągnąć ubranie z szafy, dowód z torebki.
Wyciągnąć los z bębna.
Wyciągnąć wiadro wody ze studni.
∆ mat. Wyciągnąć pierwiastek «obliczyć pierwiastek z danej liczby»◊ Wyciągnąć od kogoś pieniądze «wyłudzić od kogoś pieniądze lub odebrać własne»◊ Wyciągać kasztany z ognia cudzymi rękami «używać kogoś do wykonywania trudnej pracy, do załatwienia takiej sprawy, z której samemu odniesie się korzyść»◊ Wyciągnąć konsekwencje w stosunku do kogoś «odpowiednio zareagować na czyjeś niewłaściwe postępowanie, ukarać kogoś za coś»◊ Wyciągnąć wnioski, naukę z czegoś «ocenić coś krytycznie czerpiąc z tego wskazówki na przyszłość»◊ Wyciągnąć coś na światło dzienne, na jaw «ujawnić coś, podać do wiadomości publicznej»◊ Wyciągnąć z kogoś, od kogoś tajemnicę, wiadomości, prawdę «podstępnie, sprytnie nakłonić kogoś lub zmusić do wyjawienia, wyjaśnienia czegoś»2. «wyprostować, wysunąć przed siebie, do przodu»Odpoczywał wyciągnąwszy nogi.
Wyciągać do kogoś ręce na powitanie.
Wyciągać szyję z ciekawości.
◊ Wyciągnąć rękę (ręce) po coś a) «sięgnąć po coś, chcieć wziąć do ręki» b) «chcieć sobie coś przywłaszczyć, ukraść»◊ Wyciągnąć rękę, dłoń przyjazną, pomocną do kogoś «okazać komuś życzliwość, chęć pomocy»◊ Wyciągać rękę (o wsparcie, o pomoc) «żebrać, prosić o wsparcie»◊ Wyciągnąć rękę do zgody «wystąpić z inicjatywą zgody, chcieć się pogodzić z kimś»◊ Wyciągać nogi «iść bardzo szybko, dużymi krokami, pośpiesznie»◊ posp. Wyciągnąć nogi, kopyta «umrzeć»3. «rozciągnąć coś elastycznego wzdłuż lub wszerz; wydłużyć, rozszerzyć»Wyciągnąć drut, gumę.
Wyciągnąć firanki po praniu.
◊ Iść wyciągniętym krokiem «iść prędko, dużymi krokami»◊ Pędzić, gnać wyciągniętym kłusem, galopem, cwałem «o koniu: pędzić, gnać długim, wydłużonym kłusem, galopem, cwałem»4. pot. «nakłonić, namówić, przynaglić kogoś do wyjścia skądś, do udania się z kimś; także: zmuszając wyprowadzić, zabrać kogoś ze sobą»Wyciągnąć kogoś na koncert, do kina.
Wyciągnąć kogoś do lasu, na grzyby.
◊ Wyciągnąć kogoś z łóżka «spowodować, by ktoś wstał z łóżka»◊ Wyciągnąć kogoś na rozmowę, na zwierzenia «nakłonić kogoś do mówienia, do zwierzeń, do powiedzenia tego, czego nie chciał»5. częściej dk, pot. «postarać się dla kogoś o uwolnienie; uratować, wydobyć z opresji»Wyciągnąć kogoś z więzienia.
◊ Wyciągnąć kogoś z biedy, z nędzy, z tarapatów «pomóc komuś (zwykle materialnie)»6. pot. «osiągnąć, uzyskać coś w stopniu maksymalnym»Wyciągał miesięcznie kilka tysięcy złotych.
Samochód wyciągał setkę.
7. pot. «zaśpiewać właściwie, poprawnie, przeciągle»Wyciągać czyste tony.
Słowik wyciągał trele.
8. środ. «obrysować (piórkiem, grafionem, grafosem) kontury rysunku wykonanego ołówkiem»Wyciągać tuszem (w tuszu) kontury liter, rysunek techniczny.
wyciągnąć się - wyciągać się1. «położyć się w pozycji wyprostowanej, rozłożyć się na czymś (w czymś) wygodnie»Wyciągnąć się na łóżku.
◊ Wyciągnąć się jak długi «upaść na całą długość, przewrócić się»2. «zostać wyprężonym, wysuniętym naprzód, wyciągniętym w kierunku kogoś lub czegoś»Ramiona same wyciągnęły się do niego.
Wyciągnęły się prawice na powitanie.
3. «ulec rozciągnięciu wzdłuż lub wszerz»Dziana sukienka wyciągnęła się.
Słownik języka polskiego . 2013.
