- wydać
- dk I, \wydaćdam, \wydaćdasz, \wydaćdadzą, \wydaćdaj, \wydaćdał, \wydaćdany - wydawać ndk IX, \wydaćdaję, \wydaćdajesz, \wydaćwaj, \wydaćwał, \wydaćany1. «wyłożyć, wydatkować pieniądze na coś, zapłacić za coś»
Wydać całą pensję.
Wydawać pieniądze na utrzymanie domu, na dom, na życie.
Wydawać pieniądze na przyjemności, na stroje, na przyjęcia.
Wydać na coś ostatni grosz.
∆ Wydać resztę a. ileś (złotych) reszty «zwrócić nadwyżkę przy rozliczeniu pieniężnym»2. «dać, przydzielić, wydzielić coś komuś, zaopatrzyć w coś; oddać, zwrócić coś»Wydać żywność z magazynu.
Wydawać palta z szatni.
Wydać żołnierzom mundury, broń.
Wydać suchy prowiant na drogę.
∆ Wydać zaświadczenie, upoważnienie, przepustkę, kwit itp. «wypisać, wystawić zaświadczenie, upoważnienie, przepustkę, kwit itp.»◊ Wydać bankiet, kolację, przyjęcie «urządzić, wyprawić bankiet, kolację, przyjęcie»◊ Wydawać obiady «gotować obiady we własnym domu dla stołowników z zewnątrz; prowadzić prywatną stołówkę»◊ Wydać córkę, dziewczynę (za kogoś), wydać za mąż «oddać córkę, dziewczynę komuś za żonę»3. «ujawnić kogoś lub miejsce czyjegoś ukrycia, czyjąś działalność (najczęściej zabronioną); zdradzić kogoś lub coś»Wydać uciekiniera, zbiega, konspiratora.
Wydać kogoś w ręce policji.
◊ Wydać sekret, tajemnicę «zdradzić sekret, tajemnicę»◊ Wydać kogoś na śmierć «zadenuncjować kogoś wiedząc, że zostanie zabity; skazać kogoś na śmierć»◊ Wydać kogoś, coś na pastwę kogoś, czegoś «narazić kogoś, coś na zgubę»4. zwykle dk «ustanowić, uchwalić, obwieścić coś, powiadomić ogół o czymś»Wydać dekret, ustawę, uchwałę, proklamację.
∆ Wydać orzeczenie, opinię o czymś, o kimś «wyrazić swoje zdanie, swoją opinię itp. o czymś, o kimś»∆ Wydać polecenie, komendę, rozkaz itp. «polecić, zakomenderować, rozkazać»∆ Wydać bitwę, wojnę itp. «zmusić kogoś do przyjęcia bitwy, do przystąpienia do wojny itp.»∆ Wydać werdykt, wyrok «osądzić kogoś, skazać na coś (na rozprawie sądowej)»5. «ogłosić coś drukiem w formie publikacji; wydrukować»Wydać powieść, książkę.
Dobrze wydany album.
Wydać coś własnym kosztem.
∆ Wydawać pismo, gazetę «redagować pismo, gazetę»6. książk. «urodzić, spłodzić; o roślinie, glebie: przynieść owoce, plony»Grusza wydała dużo owoców.
Ziemia wydaje plony.
◊ Coś wydało rezultaty «coś zostało doprowadzone do pomyślnego skutku»7. przestarz. «dać z siebie, dostarczyć; wykonać»dziś tylko we fraz. Wydać dźwięk, głos, okrzyk «krzyknąć, zadźwięczeć, zawołać»◊ Coś wydaje woń, zapach, odór «coś wydziela woń, zapach, odór; pachnie, cuchnie»◊ Wydać ostatnie tchnienie «umrzeć»wydać się - wydawać się1. «przedstawić się w jakiś sposób; wywołać jakieś wrażenie, wyglądać jakoś w czyichś oczach; stworzyć pozory»Chciała wydać się młoda.
Wydawał się bardzo zmęczony.
Chwila wydawała się wiekiem.
Miasto wydawało się wymarłe.
2. «zostać ujawnionym, wyjść na jaw, zostać wydanym, zdradzonym»Oszustwo, kłamstwo się wydało.
Tajemnica się wydała.
3. «zdradzić się z czymś, ujawnić się»Wydać się ze swymi zamiarami.
Wydać się nieopatrznym słowem.
4. pot. «wyjść za mąż, zawrzeć małżeństwo»Wydała się wcześnie za mąż.
wydaje się «przypuszcza się, sądzi się»Wydaje się, że ktoś puka.
Wydaje się, że mnie zrozumiał.
Wydaje się, że jestem chory.
Słownik języka polskiego . 2013.
