wznieść

dk XI, wzniosę, wzniesiesz, wznieś, wzniósł, wzniosła, wznieśli, wzniesiony, wzniósłszy - wznosić ndk VIa, wznoszę, \wznieśćsisz, wznoś, \wznieśćsił, wznoszony

1. «unieść wysoko, wyciągnąć w górę; podnieść»

Wznieść rękę ku górze.

Wznieść szablę do ciosu.

Dyrygent wzniósł batutę.

Na barykady, ludu roboczy czerwony sztandar do góry wznieś! (pieśń robotnicza)

◊ Wznieść oczy, wzrok «spojrzeć w górę»

◊ Wznieść okrzyk «zawołać głośno, zwykle jakieś hasło»

◊ Wznieść toast, kielich «wypowiedzieć kilka słów na czyjąś cześć przed wypiciem kieliszka trunku»

◊ Wznieść (wysoko, do góry) sztandar czegoś (wolności, sprawiedliwości społecznej, postępu) «rzucić jakieś hasło, zacząć propagować coś»

2. «postawić, zbudować coś wysokiego, dużego; dźwignąć»

Wznieść dom, pomnik, dzielnicę mieszkaniową.

Wznosić barykady.

3. «spowodować uniesienie się w górę (zwykle kurzu, pyłu); wzbić, wzniecić»

Pojazd wznosił za sobą tumany kurzu.

wznieść się - wznosić się

1. «zostać wzniesionym, podniesionym w górę; unieść się, wspiąć się»

Łódź wznosiła się na falach.

Pierś wznosiła się przyśpieszonym oddechem.

Ramiona drwali wznosiły się i opadały.

2. «wzlecieć, ulecieć w górę, w powietrze (zwykle na skrzydłach); wzbić się w górę»

Balon, samolot wzniósł się w górę.

Skowronek, jastrząb wznosi się w niebo.

Słup dymu wzniósł się wysoko.

przen. (do zn. 1 i 2): Wznieść się na wyżyny sztuki.

3. «o głosie, dźwiękach itp.: dać się wyraźnie słyszeć, rozlec się, zabrzmieć»

Wzniósł się jakiś śpiew, krzyk, jęk.

∆ Akcent wznoszący się «akcent wyższy pod względem tonu muzycznego na końcu akcentowanej samogłoski»

4. → wznosić