- zalać
- dk Xb, \zalaćleję, \zalaćlejesz, \zalaćlej, \zalaćlał, \zalaćlali a. \zalaćleli, \zalaćany - zalewać ndk I, \zalaćam, \zalaćasz, \zalaćają, \zalaćaj, \zalaćał, \zalaćany1. «lejąc płyn pokryć nim coś całkowicie, pogrążyć w nim coś; o płynie, wodzie, rzece: wylawszy się, wypłynąwszy skądś pokryć, napełnić, zatopić coś»
Zalać owoce syropem.
Zalać ogórki słoną wodą.
Zalewać ranę jodyną.
Woda zalała piwnicę.
Wezbrana rzeka zalała dolinę.
∆ Zalać ogień, pożar «lejąc wodę, ugasić ogień»◊ posp. Zalać pałkę, pałę «upić się»◊ Zalewać robaka «pić, żeby zapomnieć o kłopotach, zmartwieniach itp.»przen.Tłumy zalały plac.
2. «zamoczyć coś częściowo, zaplamić coś płynem; o płynie: spłynąć obficie po czymś, po kimś, zmoczyć, zaplamić coś»Zalać stół, zeszyt atramentem.
Zalać obrus sosem, winem.
Twarz zalana łzami.
Szyby zalane farbą.
◊ Ból, gorycz, smutek, radość, fala wspomnień itp. zalewa kogoś, zalewa komuś serce «ktoś jest bardzo smutny, bardzo cierpi, bardzo się cieszy itp.»◊ posp. Krew kogoś zalewa «ktoś bardzo się złości, odczuwa gwałtowne oburzenie»◊ Niech cię nagła krew zaleje, żeby cię nagła krew zalała «rodzaj przekleństwa»3. «nalać w otwór, w szparę czegoś krzepliwego; zalepić, uszczelnić, pokryć coś czymś krzepliwym»Zalać zbrojenie betonem.
Zalać szpary smołą.
◊ pot. Zalać komuś sadła za skórę «dokuczyć komuś dotkliwie»4. zwykle ndk, posp. «mówić, opowiadać bzdury, rzeczy zmyślone; bujać, blagować, kłamać»Mówił prawdę, nie umiał zalewać.
◊ Zalewać głodne kawałki «opowiadać nieprawdopodobne brednie»zalać się - zalewać się1. «wylać sobie jakiś płyn na ubranie; oblać się, polać się czymś»Zalać się wodą, zupą.
◊ Zalać się łzami «wybuchnąć płaczem, rozpłakać się»2. posp. «upić się; w ndk także: pić dużo jakiegoś płynu»Zalać się z rozpaczy.
Zalewać się na umór.
Zalewać się kawą, herbatą, piwem, wódką.
Słownik języka polskiego . 2013.