zamek

m III, D. \zamekmka a. \zamekmku, N. \zamekmkiem; lm M. \zamekmki

1. «urządzenie do zamykania, zabezpieczania przed otwieraniem czegoś (np. drzwi, szuflady, walizki itp.) przez wysunięcie zasuwki lub zapadki albo przez unieruchomienie zapadki za pomocą klucza»

Zamek automatyczny, sprężynowy, zapadkowy.

Zamek od drzwi, od walizki a. u drzwi, u walizki.

Zamek w drzwiach, w bramie.

Sprężyna, spust zamka.

Szczęk, zgrzyt, trzask zamka.

Naprawić, naoliwić, otworzyć, przerobić, wyłamać, zamknąć, zatrzasnąć zamek.

Włożyć klucz do zamka a. w zamek.

∆ Zamek błyskawiczny «zapięcie zrobione z umieszczonych na brzegach tasiemki ząbków zaczepiających się o siebie przy przesuwaniu suwaka»

2. wojsk. «ruchoma część odtylcowej broni palnej służąca do zaryglowania przewodu lufy po załadowaniu naboju, do odpalenia ładunku, wyrzucenia łuski, napięcia iglicy»

Zamek karabinu, pistoletu.

3. D. \zamekmku

hist. «warowna budowla mieszkalna, przeważnie murowana, stanowiąca zwykle kompleks architektoniczny złożony z budynków mieszkalnych i gospodarczych otoczonych pierścieniem murów z basztami, wieżami, często z barbakanem i zwodzonym mostem nad fosą; w średniowieczu siedziba pana feudalnego, później rezydencja królewska, książęca lub magnacka»

Obronny, pograniczny, średniowieczny, warowny zamek.

Zamek feudalny, gotycki, romański, rycerski, królewski.

Bramy, mury zamku.

Otoczyć zamek fosą, murem, wałem.

Obwarować, oblegać zamek.

Mieszkać, rezydować na zamku a. w zamku.

◊ Budować, stawiać zamki na lodzie «snuć marzenia, projekty nie mające realnych szans urzeczywistnienia się; opierać się na niepewnych podstawach»