- zedrzeć
- dk XI, \zedrzećdrę, \zedrzećdrzesz, \zedrzećdrzyj, zdarł, zdarty, zdarłszy - zdzierać ndk I, \zedrzećam, \zedrzećasz, \zedrzećają, \zedrzećaj, \zedrzećał, \zedrzećany1. «ciągnąc, szarpiąc, odrywając zdjąć zewnętrzną warstwę, usunąć osłonę czegoś; zsunąć, zerwać coś z czegoś»
Zedrzeć pokrowce z mebli.
Wiatr zdarł dach z chałupy.
Zedrzeć korę z drzewa.
Zedrzeć łupinę z cebuli.
◊ Zedrzeć komuś łuskę, zasłonę z oczu «ukazać komuś prawdę, uświadomić coś komuś; otworzyć komuś oczy na pewne fakty»◊ Zedrzeć konia «zatrzymać gwałtownie konia przykracając mu cugli»2. «zniszczyć coś (np. ubranie, obuwie) przez używanie; podrzeć»Zedrzeć buty, zelówki, obcasy.
Zedrzeć ubranie, sweter, marynarkę.
◊ Zdarty głos «głos zachrypnięty od krzyku, od ciągłego mówienia, śpiewania»◊ pot. Zdzierać gardło «nadwerężać gardło ciągłym mówieniem, głośnym krzykiem»3. pot. «wziąć za coś wygórowaną sumę; wyzyskać kogoś, ściągnąwszy nadmierną opłatę, podatki; zwykle w zwrocie: zedrzeć z kogoś skórę»Zdzierać za komorne.
zedrzeć się - zdzierać się1. «ulec zniszczeniu wskutek używania»Ubranie zdarło się komuś w strzępy.
Miotła się zdarła.
2. pot. «zniszczyć swoje zdrowie; zszarpać się»Zdzierać się w ciężkiej pracy.
Zdzierać się w domowej harówce.
◊ Nerwy się komuś zdarły, zdrowie się komuś zdarło «ktoś stał się bardzo nerwowy, stracił zdrowie (w złych warunkach, zbyt ciężko pracując)»
Słownik języka polskiego . 2013.