- zejść
- dk XI, \zejśćjdę, \zejśćjdziesz, zejdź, zszedł a. zeszedł, zeszła, zeszli, zszedłszy - schodzić ndk VIa, \zejśćdzę, \zejśćdzisz, schodź, \zejśćdził1. «idąc opuścić się w dół; zstąpić»
Zejść do piwnicy.
Zejść po drabinie, z drabiny, po schodach, ze schodów.
Schodzić ścieżką w dół.
◊ Zejść do rzędu, do roli czegoś «stać się czymś, kimś mniej ważnym; ograniczyć swoją rolę, funkcję do czegoś»◊ Zejść na drugi, na daleki, na dalszy plan «stać się mniej ważnym, dać komuś, czemuś pierwszeństwo»◊ Zejść na manowce, na marne, na psy, na złą, śliską drogę «stać się niemoralnym; wykoleić się»◊ Dyskusja, rozmowa itp. zeszła na czyjś temat, na jakiś temat, na jakieś tory, na kogoś, na coś «zmienił się temat dyskusji, rozmowy; zaczęto o kimś, o czymś mówić»przen.Lawina zeszła z gór.
2. «opuścić jakieś miejsce; ustąpić, usunąć się skądś»Zejść na bok, z drogi.
Zejść z posterunku, z warty.
◊ Zejść komuś z drogi a) «zrobić komuś wolne przejście, usunąć się przed kimś» b) «uniknąć zwady z kimś, ustąpić komuś»◊ Zejść komuś z oczu «usunąć się skądś, żeby nie być przez kogoś widzianym, żeby uniknąć dalszego kontaktu z kimś»◊ Zejść z jakiejś, np. uczciwej drogi a. z drogi czegoś, np. występku «zmienić postępowanie, zaprzestać dotychczasowej działalności, dotychczasowego postępowania»◊ Zejść z kursu «zboczyć z ustalonej trasy, zmienić kierunek posuwania się naprzód»◊ Zejść z taśmy produkcyjnej «o wyrobach przemysłowych: zostać wyprodukowanym»◊ książk. podn. Zejść z tego świata «umrzeć»3. «opuścić, zwolnić jakieś miejsce siedzące; wstać, zsiąść»Zejść z konia, z roweru.
Zejść z fotela, z kanapy.
4. «o samolotach, łodziach podwodnych: opuścić się niżej, obniżyć lot, zanurzyć si껣ódź zeszła na dużą głębokość.
Samolot schodzi do lądowania.
5. częściej ndk «być usuwanym skądś, zdejmowanym z czegoś»Buty z trudem zeszły komuś z nóg.
Pierścionek łatwo schodził z palca.
◊ Coś, ktoś nie schodzi komuś z myśli, nie schodzi komuś z ust, z czyichś ust «ktoś o czymś, o kimś ciągle myśli lub mówi»◊ Coś, ktoś (nie) schodzi ze szpalt (pisma), z porządku dziennego «o czymś, o kimś (nie) przestaje się pisać, mówić, debatować»◊ Rumieńce, radość, smutek, uśmiech itp. nie schodzą komuś z twarzy, z czyjejś twarzy «ktoś nie przestaje być rumiany, radosny, smutny, uśmiechnięty itp.»6. «o czasie, dniach, porach roku: upłynąć, minąć»Kilka tygodni zeszło na przygotowaniach.
Dzień za dniem szybko schodził.
Czas schodził im przyjemnie.
◊ Godzina, dzień, miesiąc itp. zeszły (komuś) na niczym «godzina, dzień, miesiąc itp. minęły, upłynęły bezczynnie, bezowocnie, nie przynosząc żadnych rezultatów»7. obie formy dk «przejść, wielokrotnie; zwiedzić, przemierzyć»Zejść kawał świata.
Schodzić plac wzdłuż i wszerz.
8. → schodzićzejść się - schodzić się «zebrać się w gromadę, ściągnąć zewsząd na jedno miejsce; zgromadzić się, skupić się; spotkać się z kimś, zwykle umówiwszy się»Goście zeszli się w salonie.
Ludzie schodzili się grupkami.
Zeszli się oko w oko.
◊ Czyjeś drogi się schodzą «ktoś się z kimś spotyka, łączą się czyjeś sprawy, dążenia»□ Góra z górą się nie zejdzie, ale człowiek z człowiekiem zawsze (często).przen.a) częściej w ndk «o drogach, liniach itp.: zbliżać się, być blisko siebie w jakimś miejscu, punkcie»Drogi się schodziły pod lasem.
b) pot. «odbyć się jednocześnie, zajść w tym samym czasie»W tym dniu zeszły się dwa święta, dwie rocznice.
c) pot. «połączyć się w parę; nawiązać stosunki, dojść do porozumienia»Zeszli się po latach rozłąki.
Słownik języka polskiego . 2013.
