zwijać

ndk I, \zwijaćam, \zwijaćasz, \zwijaćają, \zwijaćaj, \zwijaćał, \zwijaćany - zwinąć dk Vb, \zwijaćnę, \zwijaćniesz, zwiń, \zwijaćnął, \zwijaćnęła, \zwijaćnęli, \zwijaćnięty, \zwijaćnąwszy

1. «zmniejszać powierzchnię czegoś rozpostartego lub długość czegoś, np. nitki, sznurka, przez skręcanie, rolowanie; nawijać, motać coś»

Zwijać nici, przędzę, sznurek, linę.

Zwijać żagle.

Zwinąć żyłkę wędkarską.

Zwinąć dywan, chodnik w rulon.

Zwinąć bawełnę, wełnę w kłębek.

Zwinąć wstążkę na szpulkę.

Papier zwinięty w rolkę.

∆ Zwinąć dłoń w trąbkę «podwinąć, zagiąć palce dłoni tworząc z niej rurkę, trąbkę»

∆ Zwijać włosy w kok, węzeł «układać, upinać włosy w kok, węzeł»

◊ Zwinąć chorągiewkę (rzadziej: żagle) «wycofać się, zrezygnować z czegoś, zmienić decyzję, zdanie»

◊ pot. Zwijać manatki «pakować się, szykować się do odejścia, do odjazdu; zabierać się»

2. «likwidować, rozwiązywać, kasować, zamykać coś»

Zwijać obóz.

Zwinąć interesy.

Zwijać stoiska handlowe, stragany na targu.

∆ Zwijać front «wycofywać wojsko z linii frontu»

zwijać się - zwinąć się

1. «przybierać kształt kuli, kłębka, rulonu, spirali itp., skręcać się dokoła swej osi»

Papier zwijał się w rulon.

Włosy zwijały się w loki.

Sałata zwinęła się w główki.

◊ Zwinąć się w kłębek «o niektórych zwierzętach, zwłaszcza o kocie: położyć się tak, żeby głowa stykała się z tylnymi nogami; czasem żartobliwie o człowieku: położyć się na boku z podgiętymi ku brodzie kolanami»

◊ Zwijać się z bólu «kurczyć się, kulić się wskutek silnego bólu»

2. częściej ndk «poruszać się szybko, żwawo, energicznie, robić coś sprawnie, zręcznie; uwijać się, krzątać się»

Zwijać się cały dzień, bez przerwy, bez ustanku.

Zwijała się od rana koło kuchni.

◊ pot. Zwijać się jak mucha w ukropie «robić coś bardzo szybko, gorączkowo; bardzo się śpieszyć»

3. pot. «pakować się, zbierać, pakować swoje rzeczy»

Zwinął się szybko i wyjechał.