absolutny

\absolutnyni

1. «całkowity, zupełny, bezwzględny; nie mający żadnych wyjątków, nie nasuwający żadnych zastrzeżeń»

Absolutna cisza.

Absolutny spokój.

Absolutny rekord, rekordzista.

Mieć absolutną rację, absolutne zaufanie do kogoś.

∆ Absolutna większość (głosów) «więcej niż połowa (głosów)»

∆ chem. Alkohol absolutny «alkohol etylowy całkowicie odwodniony»

∆ jęz. Wygłos absolutny «wygłos, po którym następuje przerwa w mówieniu»

2. «bezwzględny, niczym nie uwarunkowany, niezależny, samoistny»

∆ filoz. Prawda absolutna a) «całkowite i wszechstronne poznanie rzeczywistości» b) «zdanie (sąd), którego wartość logiczna nie zależy od okoliczności towarzyszących wygłoszeniu, ani od osoby wypowiadającego, lecz jedynie od stanu rzeczy, który jest pozajęzykowym odpowiednikiem tego zdania»

∆ Absolutna cecha rzeczy «cecha przysługująca rzeczy, bez względu na stosunki, w które jest uwikłana (w przeciwieństwie do cech relatywnych)»

∆ ekon. Absolutna wartość dodatkowa «według teorii marksistowskiej: wartość dodatkowa uzyskiwana przez przedłużanie dnia roboczego i zwiększanie intensywności pracy; wartość dodatkowa bezwzględna»

∆ fiz. Temperatura absolutna «temperatura w skali termometrycznej bezwzględnej (Kelvina); temperatura bezwzględna»

∆ Zero absolutne «punkt zerowy na bezwzględnej skali temperatur (Kelvina); zero bezwzględne»

∆ mat. Geometria absolutna «geometria oparta na aksjomatach Euklidesa z wyjątkiem aksjomatu równoległości»

∆ muz. Słuch absolutny «zdolność rozpoznawania i odtwarzania bezwzględnej wysokości dźwięków»

∆ Muzyka absolutna «muzyka instrumentalna, pozbawiona treści literackich, obrazowych czy ideologicznych, w przeciwieństwie do muzyki programowej»

3. «zgodny z zasadami absolutyzmu, rządzący według tych zasad; samowładny, nieograniczony»

Monarchia absolutna.

Monarcha, władca absolutny.

Rządy absolutne.

‹łac.›