czuć

czuć
ndk Xa, czuję, czujesz, czuj, czuł, rzad. czuty
1. «doznawać wrażeń zmysłowych»

Czuć chłód, wilgoć, zapach.

Czuć ból, głód, pragnienie.

Czuł, jak mu serce bije, jak krew uderza do głowy.

◊ Nie czuć nóg, rąk «mieć zmęczone nogi, ręce; być bardzo zmęczonym fizycznie»
◊ żart. Czuć wolę bożą «mieć pociąg płciowy; być dojrzałym do małżeństwa»
2. nieos. w bezokoliczniku «coś się daje odczuć zmysłami (najczęściej o wrażeniach powonieniowych, zwykle nieprzyjemnych)»

Czuć myszy (myszami).

Czuć spaleniznę (spalenizną).

Czuć zapachy różnego jedzenia.

Kaszę czuć stęchlizną.

Od kogoś czuć rumem.

przen. «ktoś, coś przejawia (zwykle ujemne) cechy czegoś»

Czuć tu zapadłą prowincją.

3. «doznawać uczuć, przeżywać coś wewnętrznie»

Czuć miłość do rodziców, do ojczyzny.

Czuć potrzebę przyjaźni.

Czuć nienawiść.

Czuć trwogę.

Czuć wyrzuty sumienia.

4. «przewidywać, domyślać się, zdawać sobie z czegoś sprawę na podstawie bezpośredniego wrażenia, intuicji, instynktu»

Czuję, że wycieczka się uda.

Pies czuje zbliżanie się pana.

◊ Czuć coś przez skórę «domyślać się czegoś (zwykle złego) bez dostatecznych przesłanek; zgadywać intuicyjnie»
◊ Czuć pismo nosem «zgadywać, wiedzieć, domyślać się, że za jakimś faktem kryje się coś niekorzystnego, niewłaściwego»
◊ przestarz. Czuj duch «baczność! uwaga!»
5. «uświadamiać sobie coś, zdawać sobie z czegoś sprawę»

Czułem, że jestem nie przygotowany do egzaminu.

◊ Czuć mores przed kimś «mieć dla kogoś respekt połączony ze strachem»
czuć się «być w pewnym stanie fizycznym, psychicznym; mieć świadomość tego stanu»

Czuć się dobrze.

Czuć się nieswojo, słabo, źle.

Czuć się bliskim śmierci.

Czuć się szczęśliwym.

◊ Czuć się kimś, np. Polakiem, artystą itp. «mieć świadomość, poczucie tego, że się jest Polakiem, artystą itp.; uważać się za Polaka, artystę itp.»
◊ Czuć się, jak u siebie (w domu) «zadomowić się, zachowywać się swobodnie»
◊ Czuć się na swoim miejscu, w swojej skórze, w swoim żywiole «być sobą, czuć się swobodnym, nie skrępowanym, pewnym siebie»
◊ Czuć się w prawie, w obowiązku, obowiązanym «mieć świadomość, że jest się do czegoś uprawnionym, obowiązanym»
◊ Nie czuć się na siłach «zdawać sobie sprawę, że się czemuś nie podoła»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • czuć — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk IIIc, czuję, czuje, czuty {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} odbierać coś zmysłami, głównie zapach, dotyk, smak, ból i temperaturę : {{/stl 7}}{{stl 10}}Czuć ciepło. Czuć czyjeś perfumy …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć — Nie czuć nóg, rąk, kości, pot. gnatów itp. a) «mieć zmęczone nogi, ręce itp.»: Po powrocie do hotelu Alicja nie czuła nóg. Wyszli z muzeum o pierwszej, kiedy je zamykano, jako jedni z ostatnich. T. Mirkowicz, Pielgrzymka. b) «być bardzo zmęczonym …   Słownik frazeologiczny

  • czuć się — {{/stl 13}}{{stl 7}}1. być świadomym swojego stanu fizycznego i psychicznego, położenia, obowiązków itp. : {{/stl 7}}{{stl 10}}Czuć się dobrze. Wciąż czuł się niedoceniany. Czuła się dotknięta jego słowami. Czuł się zagubiony. {{/stl 10}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć [poczuć] grunt pod nogami — {{/stl 13}}{{stl 7}} czuć się pewnie w jakiejś sytuacji, nie czuć się zagrożonym, ufać we własne możliwości : {{/stl 7}}{{stl 10}}Gdy kibice zaczęli skandować, drużyna poczuła grunt pod nogami. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć mores — {{/stl 13}}{{stl 8}}{przed kimś} {{/stl 8}}{{stl 7}} szanować kogoś i jednocześnie bać się go; czuć przed kimś respekt : {{/stl 7}}{{stl 10}}Czuli mores przed swoim wychowawcą. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć pewny grunt pod nogami — {{/stl 13}}{{stl 7}} mieć utrwaloną, dobrą pozycję, stanowisko itp.; mieć solidne podstawy do czegoś, dobrze coś znać, rozumieć, wiedzieć; czuć się pewnie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po drugiej turze wyborów kandydat na prezydenta czuł pewny grunt pod… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć [poczuć] wolę bożą — {{/stl 13}}{{stl 7}}1. żartobliwie o dojrzałości i chęci do małżeństwa; rzadziej o pociągu seksualnym : {{/stl 7}}{{stl 10}}Niech się żeni, jak czuje wolę bożą. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl 12}}{{stl 7}} czuć powołanie do… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć się jak ryba w wodzie — {{/stl 13}}{{stl 33}} czuć się wspaniale, znajdować się na swoim miejscu, być w swoim żywiole, być pełnym energii :{{/stl 33}}{{stl 10}}U dziadków na wsi czuł się jak ryba w wodzie. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć się jak zbity pies — {{/stl 13}}{{stl 33}} czuć się głęboko upokorzo nym, upodlonym po jakichś przykrych wydarzeniach, przeżyciach, niepowodzeniach :{{/stl 33}}{{stl 10}}Po kampanii prasowej wymierzonej przeciw niemu czuł się jak zbity pies. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • czuć się [poczuć się] jak nagi [goły] w pokrzywach — {{/stl 13}}{{stl 33}} znaleźć się w kłopotliwej sytuacji, czuć się tym bardzo skrępowanym, nie wiedzieć, jak się zachować :{{/stl 33}}{{stl 10}}Przez pomyłkę wszedł do damskiej toalety i poczuł się jak nagi w pokrzywach. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”