dłoń

ż V, DCMs. dłoni; lm M. dłonie, D. dłoni, N. dłoniami a. -mi

1. «wewnętrzna strona ręki od napięstka do nasady palców»

Stwardniała skóra dłoni.

Bąble na dłoni.

Dłonie puchły od oklasków.

Trzymać, ukryć coś w dłoni.

◊ Czytać, wróżyć itp. z dłoni «przepowiadać przyszłość na podstawie układu linii papilarnych»

◊ Mieć serce na dłoni «być uczynnym, otwartym, szczerym, serdecznym»

◊ Dłoń kogoś świerzbi, swędzi a) «ktoś czuje chęć do bicia» b) «ktoś spodziewa się pieniędzy»

◊ Prędzej włosy na dłoni wyrosną, niż coś się stanie «o czymś niemożliwym do zrealizowania, o czym, co nigdy nie dojdzie do skutku»

◊ (Jasno) jak na dłoni «wyraźnie, w sposób widoczny, oczywisty»

2. «część górnej kończyny ludzkiej od napięstka po końce palców; ręka»

Delikatna, krzepka, spracowana, zgrabiała, żylasta, stygnąca dłoń.

Ucałować czyjąś dłoń.

Uścisnąć sobie dłonie.

Wsunąć co w dłoń.

Wyciągnąć, zacisnąć, załamać, złożyć dłonie.

◊ Bratnia, przyjazna, życzliwa dłoń «czyjaś pomoc, życzliwość, serdeczność»

◊ Rozdawać, rzucać itp. hojną, pełną, całą, otwartą dłonią «rozdawać hojnie, szczodrze, bez ograniczeń, bez umiaru»

◊ Podać (podawać) komuś, wyciągnąć (wyciągać) do kogoś dłoń a) «pomóc komuś, wesprzeć kogoś» b) «porozumieć się, zgodzić się z kimś»

◊ Ująć, uchwycić coś w swoje dłonie «wziąć coś na siebie, pokierować czymś»

◊ Kalać, plamić czymś dłonie «popełniać czyn nieetyczny»