kłaść

kłaść
ndk XI, kładę, kładziesz, kładź, kładł, kładli, kładziony
1. «stawiać jedną rzecz na drugiej, umieszczać coś na czymś, w czymś, wstawiać gdzieś, wsuwać»

Kłaść coś na półkę, na półce, na szafę, na szafie.

Kłaść coś do garnka, do kieszeni, do kredensu, do torebki.

Kłaść dywanik obok łóżka.

Kłaść zakładkę między karty książki.

∆ Kluski kładzione «kluski z rzadkiego ciasta nabierane łyżką i rzucane na wrzącą wodę»
◊ Kłaść kabałę, karty «wróżyć z kart»
◊ Kłaść pasjansa «rozkładać karty według określonych prawideł»
◊ Kłaść karty na stół, pot. kłaść nóżki na stół «otwarcie wyjawiać swe zamiary, plany»
◊ Kłaść coś na karb czegoś «uzasadniać, tłumaczyć coś czymś, przypisywać coś czemuś»
◊ Kłaść komuś coś w głowę, do głowy, w uszy «powtarzać coś ciągle, przekonywać usilnie o czymś, sugerować coś»
◊ Kłaść kres, koniec, tamę, granicę czemuś «powodować zaprzestanie czegoś, przeciwstawiać się czemuś, nie dopuszczać do czegoś»
◊ Kłaść krzyżyk na czymś «rezygnować z czegoś, uznawać coś za stracone»
◊ Kłaść nacisk na coś «przypisywać czemuś szczególne znaczenie i zwracać na to czyjąś uwagę»
◊ Kłaść napis, podpis, datę «umieszczać napis, podpis, datę na czymś, pod czymś, podpisywać coś»
◊ Kłaść palce między drzwi «narażać się na nieprzyjemności mieszając się w cudze sprawy»
◊ Kłaść zdrową głowę pod Ewangelię «narażać się na niebezpieczeństwo»
◊ Kłaść życie w ofierze «poświęcać życie, umierać za coś, za kogoś»
◊ Kłaść areszt na kogoś, na coś «pozbawiać wolności, swobody; spowodować niemożność rozporządzania czyjąś własnością»
2. «układać, stawiać, budować»

Kłaść fundamenty, podłogi.

◊ Kłaść kamień węgielny, podwaliny czegoś a. pod coś «zapoczątkowywać, zaczynać coś, dawać podstawy czemuś»
3. «zmieniać pionową pozycję czegoś na poziomą; przechylać, obalać»

Huraganowy wiatr kładł pokotem drzewa.

◊ Kłaść (dziecko) spać «przygotowywać do snu, usypiać»
◊ Kłaść uszy po sobie «stawać się pokornym, potulnym, nie przeciwstawiać się komuś, czemuś, ustępować, tchórzyć»
◊ Kłaść kogoś na dwie łopatki, na obie łopatki a) «pokonać kogoś w walce wręcz, przewrócić na ziemię» b) «być lepszym od kogoś, wyprzedzać kogoś w czymś, górować nad kimś»
książk. Kłaść nieprzyjaciela, wroga pokotem, kłaść trupem «zwyciężać nieprzyjaciela, wroga w bitwie, w starciach wojennych, zabijać»
4. «wkładać coś na siebie, ubierać się w coś»

Kłaść palto, pantofle, pończochy, kapelusz.

kłaść się
1. «przybierać pozycję leżącą»

Kłaść się na tapczan, na tapczanie.

Kłaść się na łóżku, do łóżka.

Kłaść się na trawie, na trawę, w cieniu drzew, na słońcu, na plaży.

Kłaść się, aby odpocząć.

Kłaść się spać.

przen.
a) «rozprzestrzeniać się, rozściełać się, rozciągać się»

Mgły kładły się nad łąkami.

Cienie kładły się na mury domów.

b) «o stanach psychicznych, uczuciach, zwykle przykrych: ogarniać, opanowywać»

Smutek, troska kładzie się ciężarem, kamieniem na czyjeś serce.

2. «iść spać»

Późno już, czas się kłaść.

3. «przechylać się, obalać się, przewracać się»

Statek kładzie się na bok, na burtę.

Samolot kładzie się na skrzydło.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • kłaść — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Vc, kładę, kładzie, kładź, kładł, kładła, kładli, kładziony {{/stl 8}}– położyć {{/stl 13}}{{stl 8}}dk VIIa, kłaśćżę, kłaśćży, kłaśćżony {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} powodować, by… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść — 1. Kłaść coś komuś na sercu, na serce «polecać gorąco, zobowiązywać do czegoś»: Dziewczynę należy wysłać do sanatorium do Otwocka na czas długi, najkrócej na rok. Wtedy będzie uratowana. (...) – Panie Szymbart! – rzekł lekarz. – Kładę panu na… …   Słownik frazeologiczny

  • kłaść się I– położyć się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} przyjmować pozycję leżącą : {{/stl 7}}{{stl 10}}Kłaść się na kanapie. Położyć się na piasku, pod drzewem. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl 12}}{{stl 7}} iść… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść [pakować] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{coś} {komuś} {{/stl 8}}łopatą do głowy {{/stl 13}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} tłumaczyć, wyjaśniać coś w sposób najprostszy, najbardziej zrozumiały (zwykle komuś mało inteligentnemu) : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nauczyciel… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść się — II {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} rozchodzić się, rozprzestrzeniać się, rozciągać się, rozściełać się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Długie cienie kładą się na dziedziniec. Mgły kładły się nad dolinami. {{/stl 10}}{{stl …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść (zdrową) głowę pod ewangelię — {{/stl 13}}{{stl 33}} bez potrzeby narażać się na kłopoty, niebezpieczeństwa itp. :{{/stl 33}}{{stl 10}}W takiej sytuacji nie myślę kłaść głowy pod ewangelię i rezygnuję. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść – położyć — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}na (obie) łopatki {{/stl 13}}{{stl 7}} całkowicie pokonywać kogoś, bezapelacyjnie zwyciężać {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść – położyć akcent — {{/stl 13}}{{stl 8}}{na coś} {{/stl 8}}{{stl 7}} zwracać szczególną uwagę na coś; uwydatniać, podkreślać {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść – położyć kamień węgielny — {{/stl 13}}{{stl 8}}{pod coś} {{/stl 8}}{{stl 7}} dawać czemuś początek, tworzyć podstawy czegoś, rozpoczynać coś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Deklaracja kładąca kamień węgielny pod pokój na Bliskim Wschodzie. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kłaść – położyć kres [koniec] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{czemuś} {{/stl 8}}{{stl 7}} przerywać, kończyć coś, doprowadzać do zakończenia, zaprzestania czegoś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Powstanie położyło kres rządom dyktatora. Trzeba położyć kres nadużyciom. Porozumienie kładzie kres… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”