płomień

m I, D. \płomieńenia; lm M. \płomieńenie, D. \płomieńeni

1. «gazy spalające się przy zetknięciu z tlenem powietrza, z towarzyszeniem zjawiska świecenia; ogień, język ognia unoszący się nad płonącym przedmiotem; w terminologii specjalnej: gazy rozgrzane wskutek przebiegającej reakcji chemicznej, najczęściej spalania»

Jasny, jaskrawy, czerwony, żółty, niebieskawy płomień.

Płomień ogniska, palnika, lampy, łuczywa, znicza.

Migotliwy płomień świecy.

Nie świecący płomień niektórych gazów.

Temperatura, barwa płomienia.

Blask, żar płomienia.

Morze płomieni.

Cięcie metali, spawanie za pomocą płomienia palnika gazowego.

Rozdmuchać, zgasić płomień.

Zmniejszyć, zwiększyć płomień w piecyku gazowym.

Zginąć w płomieniach.

Rzucić się w płomienie.

Oddać coś na pastwę płomieni.

Stać się, paść pastwą płomieni.

Płomień błyska, bucha, chwieje się, gaśnie, przygasa, migoce, strzela (w górę), syczy, huczy.

Płomienie obejmują, ogarniają coś (budynek, stos, stóg), wydobywają się, wypełzają skądś, liżą dach.

Płomienie strawiły zabudowania.

Coś się pali równym, słabym płomieniem.

Coś bucha, strzela, świeci płomieniem, rozgorzało, zapaliło się płomieniem.

∆ Płomień acetylenowo-tlenowy «płomień otrzymywany przez spalanie mieszanki acetylenu z tlenem u wylotu palnika gazowego (np. spawalniczego)»

◊ Stanąć w płomieniach «zapalić się, zająć się szybko, nagle, gwałtownie»

przen.

Płomienie wojny ogarnęły kraj.

Szukajcie prawdy jasnego płomienia! Szukajcie nowych, nie odkrytych dróg… (Asnyk)

2. «przenośnie o czymś, co przypomina płomień»

a) «blask, odblask, błysk»

Płomień zorzy.

Oczy miotające, ciskające płomienie (gniewu).

b) «silny rumieniec; kolory, wypieki na twarzy»

Twarz w płomieniach.

Płomień wstydu zalał komuś twarz.

c) «ożywiające kogoś gwałtowne uczucie; zapał, namiętność, żarliwość»

Płomień entuzjazmu, uczucia, miłości, nienawiści, uniesienia.

Rozpalić, rozniecić płomień w czyimś sercu.

Rozgorzeć płomieniem zemsty.

Wybuchnąć płomieniem gniewu.

Ogarnął kogoś płomień namiętności.