- a
- I1. «pierwsza litera alfabetu łacińskiego»a) «odpowiadająca samogłosce a»◊ A b c «elementarne wiadomości z jakiegoś zakresu»
A b c tańca.
A b c radioamatora.
◊ Od a do z «od początku do końca, wszystko»b) «w numeracji porządkowej oznaczająca: pierwszy; w numeracji liczbowej używana dla odróżnienia przedmiotów oznaczonych tym samym numerem, np. 3 i 3a»2. «samogłoska ustna wymawiana przy szerokim otwarciu jamy ustnej i niskim położeniu języka»3. «powtarzająca się głoska nucona przy usypianiu dziecka; także przyśpiewka w kołysankach»Aa! kotki dwa, szare, bure obydwa.
4. muz. «szósty dźwięk w diatonicznym szeregu podstawowym; la»∆ A-dur «gama lub tonacja durowa z trzema krzyżykami»∆ a-moll «gama lub tonacja molowa bez znaków przykluczowych»II1. «spójnik zespalający zdania lub ich części i uwydatniający ich związki treściowe»a) «uzupełnianie się lub luźny związek treści»Miał na sobie zimowe palto, a na głowie filcowy kapelusz.
b) «przeciwstawność z przeczeniem przy jednym z członów»Zrobisz to dzisiaj, a nie jutro.
c) «przeciwstawność bez przeczenia»Dużo, a dobrze.
d) «wynikanie»Zastąpię cię w pracy, a ty odpoczniesz.
e) «wyjaśnianie i uzupełnianie treści zdania poprzedniego»Uważaj, bo upadniesz, a takie upadki bywają niebezpieczne.
Ja młoda śród młodzieży, a droga cnoty śliska. (Mickiewicz)
2. «partykuła nawiązująca i wzmacniająca»A nie mówiłam, że będzie za późno?
Ciągle się pyta, a gdzie, a co, a jak.
A łotry, a draby, a hultaje!
3. «partykuła łącząca wyrazy powtórzone dla celów ekspresji»Wcale a wcale.
Oczekuję wiadomości z wielką a wielką ciekawością.
Te przykłady można mnożyć a mnożyć.
4. «partykuła łącząca powtórzone zaimki wskazujące, użyte zamiast dokładnego określenia treści, do której się odnoszą»Nazywać się tak a tak.
Taki a taki lekarz przyjmuje w tych a tych godzinach.
5. «wykrzyknik wyrażający różne żywe stany i postawy uczuciowe, czasem powtórzony»A! co widzę?
Aa! - odetchnął z ulgą.
Słownik języka polskiego . 2013.
