przewrócić

dk VIa, \przewrócićcę, \przewrócićcisz, \przewrócićwróć, \przewrócićcił, \przewrócićcony - przewracać ndk I, \przewrócićam, \przewrócićasz, \przewrócićają, \przewrócićaj, \przewrócićał, \przewrócićany

1. «spowodować upadek (czyjś lub czegoś); wywrócić, obalić kogoś, coś»

Przewrócić krzesło, kieliszek.

Silny wiatr przewrócił płot.

Przewrócił słabszego kolegę.

◊ Przewrócić koziołka, kozła «fiknąć koziołka, kozła»

2. «odwrócić coś spodem na wierzch, do góry; obrócić coś na bok, na drugą stronę»

Przewrócić talerz do góry dnem.

Przewracać naleśniki na patelni.

Przewrócić sukienkę na lewą stronę.

Fale przewróciły kajak.

Przewracać stronice książki.

◊ Przewracać oczami a) «poruszać gałkami oczu patrząc w górę lub w bok; łypać oczami» b) «kokietować kogoś, zachowywać się kokieteryjnie, zalotnie, uwodzicielsko»

◊ Przewrócić coś do góry nogami «zrujnować, zburzyć istniejący porządek; zrobić zamieszanie, bałagan»

3. częściej ndk «przerzucać coś z miejsca na miejsce; szperać, grzebać w czymś, najczęściej szukając w szufladzie, w szafie»

◊ Przewrócić (przewracać) komuś w głowie, posp. we łbie «wzbudzić (budzić) w kimś zbytnią pewność siebie, zarozumiałość»

przewrócić się - przewracać się

1. «stracić równowagę; wywrócić się; upaść na bok lub spodem do góry, na wierzch»

Łyżwiarka przewróciła się.

Łódź przewróciła się do góry dnem.

Samochód przewrócił się do rowu.

◊ Coś przewróciło się do góry nogami «coś zmieniło się radykalnie, zasadniczo, z gruntu»

◊ Przewróciło się komuś w głowie, posp. we łbie «ktoś stał się zarozumiały, pyszałkowaty»

◊ posp. Przewracają się komuś kiszki, wnętrzności, flaki, bebechy «ktoś jest wzburzony, zirytowany z jakiegoś powodu»

2. «zmienić pozycję, obrócić się na bok, na drugą stronę; przekręcić się»

Przewrócić się na wznak, na drugi bok.

Przewracać się na tapczanie z boku na bok.

Pies przewrócił się na grzbiet.

Samolot przewrócił się na skrzydła.

◊ pot. Ktoś przewraca się, przewróciłby się w grobie «zwrot używany w sytuacji, w której coś byłoby rażące dla osoby dziś nie żyjącej, sprzeczne z jej zasadami, wywołałoby jej zgorszenie, oburzenie»