rozejść się

dk XI, \rozejść sięjdę się, \rozejść sięjdziesz się, rozejdź się, rozszedł się, rozeszła się, rozszedłszy się - rozchodzić się ndk VIa, \rozejść siędzę się, \rozejść siędzisz się, \rozejść sięchodź się, \rozejść siędził się

1. «o grupie: pójść, udać się w różne strony, w różnych kierunkach; rozproszyć się»

Ludzie rozeszli się do domów.

Uczniowie rozeszli się do klas.

Tłum się powoli rozchodził.

2. «o małżeństwie: rozwieść się»

Rozejść się z mężem, z żoną.

Po dwóch latach małżeństwa rozeszli się.

3. «o głosie, świetle, cieple itp.: wydobywając się z jednego źródła, rozprzestrzenić się w różnych kierunkach»

Dokoła rozchodził się zapach ciasta.

Ciepło rozeszło się po całym ciele.

Fale światła rozchodzą się z ogromną szybkością.

◊ pot. Coś (np. sprawa, plany, zamierzenia) rozeszło się po kościach «coś nie doszło do skutku, spełzło na niczym»

przen. «o wiadomościach, plotkach itp.: zostać rozgłoszonym; rozprzestrzenić się»

Wiadomość rozeszła się szybko po osadzie.

Po mieście rozeszły się pogłoski o katastrofie.

4. zwykle ndk «o drogach, szlakach itp.: prowadzić z jakiegoś miejsca w różne strony, w różnych kierunkach; rozwidlać się, rozgałęziać się»

Za wsią droga rozchodziła się w trzech kierunkach.

◊ Czyjeś drogi się rozchodzą «ktoś się z kimś rozstaje; ktoś przestaje mieć z kimś jednakowe poglądy, wspólne interesy»

5. «o pieniądzach: ulec wydaniu, roztrwonieniu, rozproszyć się przez wydanie; o towarach: znaleźć prędko nabywców, zostać rozprzedanym»

Pieniądze rozeszły się w ciągu paru dni.

Nakład książki rozszedł się błyskawicznie.

6. «rozsunąć się, rozchylić się tworząc szczelinę, szparę»

Ściany się rozeszły.

7. zwykle dk «rozproszyć się, zniknąć»

Chmury się rozeszły.