rozszerzyć

dk VIb, \rozszerzyćrzę, \rozszerzyćrzysz, \rozszerzyćszerz, \rozszerzyćrzył, \rozszerzyćrzony - rozszerzać ndk I, \rozszerzyćam \rozszerzyćasz, \rozszerzyćają, \rozszerzyćaj, \rozszerzyćał, \rozszerzyćany

1. «uczynić szerszym, szerokim, powiększyć szerokość, średnicę, powierzchnię czegoś; poszerzyć»

Rozszerzyć szczelinę w ścianie.

Rozszerzyć otwór wiertłem.

Rozszerzone od atropiny źrenice.

Leki rozszerzające naczynia krwionośne.

Patrzeć rozszerzonymi (ze zdumienia, ze strachu) oczami.

2. «powiększyć zasięg, zakres, rozmiary przez dodanie, przyłączenie, nabycie czegoś; uzupełnić coś»

Rozszerzyć plany, repertuar, wiedzę, horyzonty myślowe.

Rozszerzyć problematykę powieści.

Rozszerzyć zakres znaczenia wyrazu.

Rozszerzyć krąg zainteresowań, zagadnień.

Rozszerzyć stosunki, znajomości.

Rozszerzyć swe wpływy na coś, na kogoś.

Ustawa rozszerzająca czyjeś uprawnienia.

Powołać komisję w rozszerzonym składzie.

∆ mat. Rozszerzyć ułamek «pomnożyć licznik i mianownik danego ułamka przez tę samą liczbę»

3. rzad. «rozstawić, rozsunąć coś szerzej»

Rozszerzyć nóżki statywu.

rozszerzyć się - rozszerzać się

1. «stać się szerszym, szerokim; poszerzyć się»

Ulica korytarz, dolina, koryto rzeki się rozszerza.

Droga rozszerzała się coraz bardziej.

Spódnica rozszerzająca się kloszowo.

Naczynia krwionośne rozszerzają się pod wpływem bodźców nerwowych.

Oczy rozszerzyły się z przerażenia.

2. «objąć, ogarnąć większą przestrzeń, większy obszar; rozprzestrzenić się»

Zaczerwienienie na nodze rozszerzało się.

Epidemia szybko się rozszerza.

Ogień rozszerzył się na sąsiednie budynki.

3. «zostać powiększonym, uzupełnionym, wzbogaconym, zwiększyć swój zasięg»

Zakres jego obowiązków rozszerzał się.

Znaczenie wyrazu się rozszerzyło.

Wiedza jego znacznie się rozszerzyła.

4. zwykle ndk, fiz. «o substancjach stałych, ciekłych i gazowych: zwiększać swoją objętość pod wpływem działania czynników zewnętrznych, np. wzrostu temperatury»