rozwijać

ndk I, \rozwijaćam, \rozwijaćasz, \rozwijaćają, \rozwijaćaj, \rozwijaćał, \rozwijaćany - rozwinąć dk Vb, \rozwijaćnę, \rozwijaćniesz, \rozwijaćwiń, \rozwijaćnął, \rozwijaćnęła, \rozwijaćnęli, \rozwijaćnięty, \rozwijaćnąwszy

1. «rozprostowywać coś zwiniętego, rozkręcać; rozkładać szeroko, rozpościerać, rozpinać»

Rozwinąć kłębek wełny, rolkę papieru, zwój drutu.

Rozwijać nitkę z kłębka, materiał z beli.

Rozwinąć sztandary, żagle.

◊ Rozwinąć skrzydła (do lotu) «rozpocząć działanie na wielką skalę»

2. «odwijać coś zapakowanego, zawiniętego, zdejmować z czegoś osłonę, odpakowywać»

Rozwinąć paczkę, pakunek.

Rozwinąć kwiaty, śniadanie z papieru.

Rozwijać niemowlę z pieluszek.

3. «ustawiać w pewnym szyku, na pewnej przestrzeni, rozstawiać (wojsko, żołnierzy)»

Rozwijać pluton, kolumnę w linię bojową, w tyralierę.

Rozwijać wojsko do ataku.

4. «o roślinach: wykształcać z pączka, zarodka liść, kwiat; o kwiatach, liściach, pączkach: rozchylać, otwierać płatki, osiągać pełny wzrost; powodować rozwój, rozrost, rozkwit roślin»

Kwiat rozwijał płatki.

Jeszcze nie rozwinięte pączki.

Wiosna rozwinęła kwiaty.

□ Święta Zofija kłosy rozwija.

5. «wzmagać jakąś działalność, uintensywniać; wpływać na lepsze prosperowanie, na rozkwit czegoś; rozszerzać zasięg czegoś, rozbudowywać, powiększać coś»

Rozwijać agitację, propagandę.

Rozwijać inicjatywę, pomysłowość.

Rozwinąć ożywioną działalność.

Rozwinął całą energię, aby osiągnąć cel.

Rozwijać oświatę.

Rozwijać handel, przemysł.

Rozwinąć przedsiębiorstwo.

Rozwinąć hodowlę drobiu na wielką skalę.

∆ Rozwijać (jakąś) szybkość «o pojazdach mechanicznych, statkach, samolotach itp.: osiągać pewną szybkość»

6. «szerzej omawiać, przedstawiać coś, uzupełniać coś dodatkowymi informacjami, szczegółami»

Rozwinąć jakąś myśl.

Rozwinąć szerzej jakiś temat.

Rozwijać plany na przyszłość.

7. «wpływać na rozwój fizyczny, psychiczny lub umysłowy człowieka; wyrabiać, kształtować w kimś jakąś cechę»

Ćwiczenia gimnastyczne rozwinęły go fizycznie.

Rozwijał w sobie cierpliwość, wytrwałość.

Rozwijać w kimś zamiłowanie do muzyki.

Rozwijać swe umiejętności, wrodzone zdolności w jakimś kierunku.

Rozwijać w dziecku poczucie obowiązku, zamiłowanie do porządku.

rozwijać się - rozwinąć się

1. «być rozwijanym, rozpinanym, rozkładanym; odwijać się, rozkręcać się, rozprostowywać się»

Twardy drut z trudem się rozwijał.

Rozwinęły się sztandary.

2. «o grupie ludzi: ustawiać się w pewnym szyku (np. w szereg, tyralierę); zajmować pozycję na jakiejś przestrzeni»

Piechota rozwijała się w tyralierę.

3. «o roślinach: kształtować, wypuszczać liście, kwiaty, okrywać się liśćmi, kwiatami; o kwiatach, liściach, pączkach: rozchylać się, otwierać się»

Róże się rozwinęły.

Na drzewach rozwijają się już liście.

Pąki irysów szybko się rozwijają.

Z pączka rozwinął się piękny kwiat.

4. «przechodzić kolejne stadia ewolucji, rozwoju»

Dziecko rozwijało się normalnie.

Motyl rozwija się z poczwarki w postać dojrzałą.

Rozwijający się w jaju zarodek.

5. «osiągać wyższy poziom, przybierać na sile, nabierać rozmachu; mieć jakiś przebieg, przebiegać, toczyć się»

Choroba gwałtownie się rozwinęła.

Talent jego pięknie się rozwijał.

Rozwinęła się namiętna dyskusja.

Czytelnictwo na wsi stale się rozwija.

Fabryka rozwijała się coraz lepiej.

Przemysł bardzo się rozwinął.

Szybko rozwijające się wydarzenia.