bronić

ndk VIa, \bronićnię, \bronićnisz, broń, \bronićnił, \bronićniony

1. «odpierać atak, napaść, ochraniać czynnie, zwykle z bronią w ręku»

Bronić mężnie, zaciekle, zajadle, z narażeniem życia.

Bronić kogoś własną piersią.

Bronić fortecy, miasta, kraju, ojczyzny.

Bronić kogoś przed bandytami, przed napastnikami.

Dzielnie broniony odcinek frontu.

Wojsko broniące granic.

2. «być osłoną, chronić przed czymś; strzec, osłaniać, zabezpieczać»

Mury bronią grodu.

Prawo broni obywatela.

Bronić przed krzywdą, niebezpieczeństwem, szkodą, zniszczeniem.

Wały broniące przed wylewem rzeki.

Zamki, rygle broniące czegoś przed kradzieżą, przed złodziejami.

◊ Broń Boże «absolutnie nie, nic podobnego»

◊ Niech Bóg broni a) «strach pomyśleć, straszne rzeczy, okropność!» b) «nic podobnego, wcale nie, jako żywo nie!»

3. «ujmować się, wstawiać się za kimś lub za czymś; odpierać zarzuty; występować jako obrońca (w sądzie)»

Bronić gorąco, żarliwie, bez przekonania.

Bronić prawdy, słuszności, swego zdania, stanowiska, sprawy.

Bronić pracy doktorskiej.

Artykuł, mowa, pismo broniące kogoś, czegoś.

Adwokat broniący oskarżonego, przestępcę.

Bronić przed oszczerstwem, przed niesłusznym zarzutem.

4. «zabraniać, zakazywać, nie pozwalać, nie dawać»

Bronić komuś wstępu na salę, do swego domu.

Bronić komuś łowić, polować, pójść do kina albo łowienia, polowania, pójścia do kina.

bronić się

1. «występować czynnie w swojej obronie, zwykle z bronią w ręku, odpierać atak»

Bronić się dzielnie, do ostatka, do upadłego.

Bronić się szablą.

Bronić się w twierdzy.

Broni się jeszcze z wież Alpuhary Almanzor z garstką rycerzy. (Mickiewicz)

2. «występować w swojej obronie, odpierać stawiane sobie zarzuty, uniewinniać się, tłumaczyć się»

Bronić się w sądzie.

Bronić się przed niesłusznym posądzeniem, zarzutem.

3. «strzec się, chronić się, zabezpieczać się przed kimś, przed czymś; opierać się komuś, czemuś, opędzać się od kogoś, od czegoś, wzbraniać się, zapobiegać czemuś»

Bronić się od złych myśli.

Bronić się przed ciekawością sąsiadów, przed gośćmi, przed natrętami.

Bronić się przeciwko napływającym łzom.

Bronić się uczuciu litości, pokusie, marzeniom.