- sięgać
- ndk I, \sięgaćam, \sięgaćasz, \sięgaćają, \sięgaćaj, \sięgaćał - sięgnąć dk Va, \sięgaćnę, \sięgaćniesz, \sięgaćnij, \sięgaćnął, \sięgaćnęła, \sięgaćnęli, \sięgaćnąwszy1. «wyciągać rękę, aby wziąć coś, żeby dostać się do czegoś, dotknąć czegoś znajdującego się w pewnej odległości lub na pewnej wysokości»
Sięgać po książkę, po papierosy.
Sięgnąć po chustkę do kieszeni.
Sięgać na półkę.
Sięgnąć do wąsów.
Sięgnąć pod poduszkę.
◊ Sięgać do kieszeni, portfela «płacić za coś z własnych pieniędzy, dawać pieniądze na coś»◊ Sięgać po cudze, po czyjąś własność «przywłaszczyć lub chcieć przywłaszczyć sobie czyjąś własność»2. «wykonując jakiś ruch, zbliżać się do kogoś, do czegoś, docierać do kogoś lub czegoś, dostawać do czegoś; dosięgać (często o razach, pociskach lub o tym, kto strzela)»Ciosy nie sięgają przeciwnika.
Orzeł sięga chmur.
Psy sięgały już dzika.
Odbijana piłka sięgała sufitu sali.
Artyleria sięga na tyły nieprzyjaciela.
◊ Czyjeś ręce daleko, wszędzie itp. sięgają «ktoś ma dużą władzę, duże możliwości wywierania wpływu, ktoś ma rozgałęzione stosunki»◊ Jak (daleko), gdzie okiem, wzrokiem sięgnąć «tak daleko, jak tylko można zobaczyć, dojrzeć; gdzie spojrzeć»◊ Sięgać pamięcią; jak, odkąd (czyjaś) pamięć sięga «przypominać sobie; tak dawno, jak tylko można sobie przypomnieć»◊ Sięgać (za) wysoko, daleko; czyjeś ambicje, nadzieje sięgają wysoko, daleko itp. «mieć (zbyt) wygórowane ambicje, plany; czyjeś ambicje, nadzieje itp. są zbyt wygórowane»3. «zaglądać do czegoś dla uzyskania jakichś wiadomości; zapożyczać, czerpać coś skądś»Sięgać do notatek, do literatury, do źródeł.
Tłumacz sięgnął do gwary.
4. «starać się zdobyć, osiągnąć coś, dążyć do czegoś»Sięgać po władzę, po majątek, po laury.
5. «mieć określony zasięg, dochodzić do pewnej granicy»Sukienka sięgająca kolan, do kolan.
Woda sięga pasa, po pas.
Straty sięgają setek tysięcy złotych.
Sięgał wzrostem do ramienia ojca.
6. tylko ndk «istnieć od jakiegoś czasu, rozpoczynać się od określonej daty; datować się»Jego próby poetyckie sięgają lat szkolnych.
Zwyczaj ten sięga początkiem swoim średniowiecza.
Słownik języka polskiego . 2013.