słać

I

ndk XI, ślę, ślesz, ślij, słał, słany

książk. «wyprawiać, kierować kogoś dokądś; przekazywać coś komuś w jakiś sposób; wysyłać, posyłać»

Słać swaty do kogoś.

Ślij czym prędzej gońca!

Urzędy słały pismo za pismem.

Napisał, że śle już pieniądze.

Słać memoriały do władz.

Słał rozpaczliwe listy do rodziców, prosząc o pieniądze.

∆ Ślę, ślemy wyrazy szacunku, pozdrowienia itp. «pisemne, listowne formuły pozdrowień»

przen.

Słać uśmiechy, czułe spojrzenia.

II

ndk IX, ścielę, ścielesz, ściel, słał, słany

1. «rozkładać na czymś pościel, robić posłanie, przygotowywać miejsce do spania, rozściełać; także: porządkować pościel po spaniu, zaściełać»

Słać tapczan, łóżko.

Słać komuś na podłodze.

Sprząta, ściele łóżka.

∆ Słać gniazdko «o ptakach: zakładać, budować gniazdo»

przen. żart. «urządzać mieszkanie»

2. «kłaść, rozkładać coś gdzieś, zwłaszcza słomę, jako podściółkę dla zwierząt; rozściełać»

Słać słomę w stajni, w oborze.

przen.

Życie słało jej drogę kwiatami.

słać się «rozpościerać się gdzieś, na powierzchni czegoś; rozściełać się, rozciągać się daleko, szeroko»

Do samego lasu słały się kartofliska.

Mgła słała się po ziemi.

Dymy ścielą się po polach.

◊ Droga życia, życie się komuś ściele różami «życie się komuś układa szczęśliwie»

◊ Trup się ściele gęsto a) «pada dużo zabitych (w walce)» b) żart. «wiele osób nie zdaje egzaminu, wiele osób odpada w jakichś zawodach, eliminacjach»

◊ przestarz. dziś żart. Ścielę się do stóp, pod nogi itp. «zwrot grzecznościowy używany przy powitaniu, pożegnaniu»