świecić

świecić
ndk VIa, \świecićcę, \świecićcisz, świeć, \świecićcił
1. «być źródłem światła, wysyłać światło; promieniować światłem, blaskiem»

Latarnia, lampa, żarówka świeci.

Słońce świeci.

Gwiazdy świecą.

2. «oświetlać coś (czymś); palić światło, np. lampę, dla oświetlenia czegoś»

Świecić latarką, świecą.

Świecić komuś w ciemnościach.

Świecili sobie zapałkami.

◊ Świecić oczami za kogoś lub za coś «być zmuszonym do wstydzenia się za kogoś lub za coś; wstydzić się, usprawiedliwiać się»
◊ Świecić w oczy komuś «schlebiać komuś, okłamywać kogoś starając się przedstawić siebie, sytuację w korzystnym świetle»
◊ Świecić przykładem «być wzorem dla kogoś»
3. «odbijać promienie światła; błyszczeć, lśnić, połyskiwać»

Księżyc świeci.

Twarz świeciła od potu.

Świecące guziki marynarki.

∆ Farba świecąca «farba z domieszkami siarczków, mających własność fotoluminescencji, stosowana do pokrywania drogowskazów, wskazówek przyrządów pomiarowych pracujących w ciemności itp.»
◊ Oczy świecą radością, zapałem, zuchwalstwem; radość, zapał, zuchwalstwo świeci w oczach, z oczu «oczy wyrażają radość, zapał, zuchwalstwo»
4. «być widocznym na jakimś tle, wyróżniać się, zwykle jaśniejszą, białą barwą; bieleć, jaśnieć»

Brzozy świecą białymi pniami.

◊ Coś świeci pustkami (rzadziej: pustką) «coś jest nie zajęte, puste, razi brakiem kogoś lub czegoś»
◊ pot. Świecić cerami, łatami, dziurami «mieć podarte, połatane ubranie, buty»
◊ Świecić golizną, gołym ciałem «pokazywać gołe ciało; być zbyt skąpo ubranym, zbytnio obnażonym»
◊ żart. czasem iron. Świecić obecnością lub nieobecnością gdzieś «być obecnym lub nieobecnym gdzieś; zwracać uwagę swoją obecnością lub nieobecnością»
świecić się
1. to samo, co świecić w zn. 1

Lampa, latarnia, światło się świeci.

2. to samo, co świecić w zn. 3

Wyfroterowana podłoga świeciła się jak lustro.

Twarz świeciła się od potu.

◊ Oczy się komuś świecą do kogoś, do czegoś «ktoś albo coś przyciąga czyjąś uwagę, bardzo się komuś podoba»
□ Nie wszystko złoto, co się świeci.
3. to samo, co świecić w zn. 4

Świeciły się z daleka pobielane ściany, tym bielsze, że odbite od ciemnej zieleni topoli. (Mickiewicz)

świeci się nieos.
«jest światło; pali się lampa, jest widno»

W jego oknie świeciło się do późna.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • święcić — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIb, święcićcę, święcićci, święć, święcićcony {{/stl 8}}– poświęcić {{/stl 13}}{{stl 8}}dk VIIb, rel. {{/stl 8}}{{stl 7}} nadawać czemuś charakter sakralny; czynić coś świętym, wolnym od mocy złych duchów, wykonując …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • święcić — triumfy, sukcesy «odnosić szczególne sukcesy, być szczególnie docenianym, popularnym»: Polscy śpiewacy święcili ostatnio triumfy na zagranicznych scenach operowych. Kul 366/1969 …   Słownik frazeologiczny

  • świecić — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIb, świecićcę, świecićci, świeć {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} być źródłem światła; wysyłać lub odbijać promieniowanie świetlne, światło, błyszczeć, lśnić, połyskiwać : {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • święcić — ndk VIa, święcićcę, święcićcisz, święć, święcićcił, święcićcony 1. «obchodzić jako święto; czcić jakiś dzień uroczysty; świętować» Święcić jubileusz. Święcić rocznicę zwycięstwa. Święcić dzień czyichś urodzin. ◊ Święcić czyjąś pamięć «czcić… …   Słownik języka polskiego

  • świecić — 1. pot. Świecić cerami, łatami, dziurami «mieć podarte, połatane ubranie, buty»: Był wychudzony, ubrany w wysmarowaną panterkę i świecące dziurami spodnie. M. Nurowska, Czyściec. 2. pot. Świecić gołym ciałem, golizną, posp. gołym tyłkiem… …   Słownik frazeologiczny

  • świecić oczami — {{/stl 13}}{{stl 8}}{za kogoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} musieć przyjmować zarzuty lub usprawiedliwiać się, tłumaczyć się zamiast kogoś innego; ukrywać czyjeś przewinienie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Tuż po siódmej dyrektor pytał, gdzie jesteś, i musiałem… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • świecić się — {{/stl 13}}{{stl 7}}to samo co świecić w zn. 1., 2.{{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}oczy świecą się [zaświeciły się] {{/stl 7}}{{stl 8}}{komuś} {do kogoś, do czegoś} {{/stl 8}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • święcić tryumfy — {{/stl 13}}{{stl 7}} odnosić sukcesy, zwycięstwa, osiągać powodzenie; tryumfować : {{/stl 7}}{{stl 10}}Święcić tryumfy na kortach tenisowych. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • świecić przykładem — {{/stl 13}}{{stl 7}} stanowić wzór dla innych, zachowywać się, postępować nienagannie, wzorowo : {{/stl 7}}{{stl 10}}W szkole świecił przykładem. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • świecić pustkami — {{/stl 13}}{{stl 7}} być całkowicie pustym : {{/stl 7}}{{stl 10}}Z powodu złej pogody nadmorskie pensjonaty świecą pustkami. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”