uchwycić

dk VIa, \uchwycićcę, \uchwycićcisz, uchwyć, \uchwycićcił, \uchwycićcony

1. «ująć coś szybko (np. rękami, pazurami, zębami, dziobem, narzędziem); wziąć, złapać, schwycić»

Uchwycić konia za uzdę.

Uchwycić kogoś za rękę, za kark, za kołnierz.

Uchwycić ręką za futrynę.

◊ Uchwycić moment, sposobność «wykorzystać odpowiednią chwilę, nadarzającą się sytuację»

◊ Uchwycić władzę, ster rządów, rządy, kierownictwo (w swoje ręce) «zacząć rządzić, kierować czymś, stanąć na czele czegoś w wyniku przewrotu, rewolucji itd.»

2. «postrzec (słuchem, wzrokiem, rzadziej innym zmysłem); objąć umysłem, pojąć, zrozumieć»

Uchwycić trafnie czyjąś myśl.

Uchwycić niepowtarzalną atmosferę.

Uchwycić rytm.

Uchwycić szmer, czyjeś spojrzenie, czyjś wzrok.

Uchwycił czułą nutę w jej słowach.

3. «trafnie coś oddać, odtworzyć, przedstawić w utworze literackim, obrazie, fotografii itp.»

Malarz świetnie uchwycił jego podobieństwo.

Autor doskonale uchwycił szczegóły życia codziennego.

uchwycić się «ująć coś szybko w ręce dla przytrzymania się, utrzymania równowagi itp.»

Uchwycić się liny, poręczy, gałęzi albo za linę, za poręcz, za gałąź.

przen. «chwycić się czegoś; uczepić się czegoś; nastawić się myślowo lub uczuciowo na coś»

Uchwycić się nadziei.

Uchwycić się jednej myśli.

Uchwycił się tego projektu jako ostatniej deski ratunku.