- w
- I1. «litera oznaczająca spółgłoskę w»2. «spółgłoska wargowo-zębowa, szczelinowa, twarda, dźwięczna»II«przyimek łączący się z rzeczownikami (lub innymi wyrazami pełniącymi ich funkcje) w miejscowniku lub bierniku; tworzy wraz z rzeczownikiem wyrażenia oznaczające»1. «miejsce dziania się czegoś, znajdowania się kogoś, czegoś; (z miejscownikiem) miejsce określające położenie czegoś, przebywanie kogoś, zwłaszcza środek czegoś, część ograniczonej przestrzeni, a także to, co tę przestrzeń wypełnia; (z biernikiem) miejsce będące celem lub kresem jakiegoś ruchu»
Mleko w szklance.
Siedzieć w fotelu.
Zostać w mieszkaniu.
Mieszkać w stolicy.
Być w górach.
Jechać w góry.
Ptaki śpiewały w lesie.
Ulica tonęła w błocie.
Wejść w błoto.
Stać w tłumie.
Wmieszać się w tłum.
Kręci się komuś w głowie.
Pokój skąpany w słońcu.
Stanąć w drzwiach.
□ Gość w dom, Bóg w dom.□ Im dalej w las, tym więcej drzew.2. «kierunek, stronę czegoś; przestrzeń dzielącą jakieś punkty»Patrzeć w dal, w górę, w głąb.
W dali połyskiwało morze.
W górze świeciło słońce.
Spójrz w tamtą stronę.
Dom stał w odległości stu metrów.
3. «miejsce, w którym zachodzą procesy psychiczne; siedlisko świadomości, uczuć, stanów psychicznych itp.»Mieć coś w wyobraźni, w myśli.
Zachować kogoś w pamięci.
Chować żal w sercu.
W duchu był rad z tego.
4. «osłonę, otoczkę, elementy zewnętrzne otaczające, osłaniające kogoś, coś, występujące na kimś, na czymś, zwłaszcza: ubiór lub jego część, uzupełnienie, dodatek»Ubrać się w palto.
Chodzić w kapeluszu.
Chłopiec w okularach.
Dziewczyna w rumieńcach.
Koń cały w pianie.
Gmach stał w płomieniach.
Ryba w galarecie.
Lustro w złoconych ramach.
5. «dziedzinę wiedzy, twórczości, pracy; także: instytucję, grupę osób, z którą ktoś jest związany»Artykuł w prasie.
Zmiany w gospodarce.
Nowe prądy w sztuce.
Służyć w wojsku.
Uczyć się w szkole.
Śpiewać w chórze.
Pracować w biurze.
Proces w sądzie.
Cóż tam, panie, w polityce? (Wyspiański)
6. «narząd chwytny, narzędzie itp.»Trzymać torbę w ręce.
Wziąć kogoś w ramiona.
Schwytać ptaka w sidła.
Pies przyniósł zwierzynę w zębach.
Ścisnąć coś w imadle.
7. «materiał, tworzywo, z którego coś jest wykonane»Rzeźba w marmurze.
Pieniądze w złocie.
Budować w kamieniu.
Jadalnię urządzono w drewnie.
8. «formę, kształt, układ, postać, wzór, deseń, kolor czegoś»Cukier w kostkach.
Materiał w kratkę, w kwiatki.
Lekarstwo w proszku, w płynie.
Włosy w lokach.
Uczesać włosy w kok.
Stoły ustawione w podkowę.
Wydanie książki w ósemce.
Suknia w białym kolorze.
9. «przedmiot materialny objęty jakąś czynnością, jakimś działaniem, jakimś stanem»Uderzyć się w nogę.
Skaleczyć się w palec.
Celować w głowę.
Pukać się w czoło.
Komuś jest zimno w ręce.
Bić w bęben, w dzwony.
Walić pięścią w drzwi.
10. «przedmiot czyjegoś działania»Wkładać wysiłek w naukę.
Inwestować w budowę domu.
Włączyć się w odbudowę kraju.
Wierzyć w ludzi.
Wdać się w bójkę.
Wprawić kogoś w zdumienie.
11. «całość powstałą z połączenia pewnych elementów»Ułożyć kwiaty w bukiet.
Zwierzęta łączą się w stada.
Lepiej nam się uczyć w zespole.
12. «składnik, element, część wyposażenia, zaopatrzenia, zasobów»Rycerz uzbrojony w miecz.
Wóz zaprzężony w konie.
Apteczka wyposażona w podstawowe leki.
Zaopatrzyć się w żywność.
Okolica obfituje w wodę.
13. «czas, okres, porę dziania się czegoś; to, co ten czas wypełnia»W roku 1975.
W lecie, w lutym, w niedzielę, w dzień, w południe, w noc sylwestrową.
W czasie urlopu, w dniu ślubu.
Długo w noc.
W ostatniej chwili.
W niepogodę.
W chorobie.
W młodości.
W godzinę było po wszystkim.
14. «ilościową granicę, ilościowy charakter czegoś; zakres czegoś, liczbę kogoś, czegoś»Wydać książkę w niewielkiej liczbie egzemplarzy.
Powieść w dwóch tomach.
Rysunek w skali 1: 10.
Zjedli obiad w pięcioro.
Opowiedzieć coś w skrócie.
Był w części sparaliżowany.
15. «stany psychiczne i fizyczne; uczucia»Być w dobrym humorze.
Wpaść w dobry humor.
Leżeć w bólach.
Zapaść w sen.
Bredzić w gorączce.
Wytrwać w miłości.
16. «sposób dziania się, odbywania się, wykonywania czegoś; stan, w jakim ktoś pozostaje»Śmiać się w głos.
Trwać w milczeniu.
Puścić się w cwał.
Wyciąć w pień.
Rozumieć w lot.
Minęli się w biegu.
Żyć w nędzy, w samotności.
Chodzić w sławie.
Coś jest w cenie, w modzie.
17. «powód, przyczynę czegoś, bodziec do czegoś»Przyszedł w poszukiwaniu jedzenia.
Rzucił się na nich w przystępie szału.
18. «cel jakiejś czynności, działania»Iść w odwiedziny.
Rzucić się w wir walki.
Puścić się w tany.
Jechać w konkury.
Grać w karty.
Prosić kogoś w kumy.
19. «wynik, skutek jakiejś czynności, jakiegoś działania; nowy stan kogoś, nową fazę czegoś»Połamać coś w kawałki.
Dom rozpadał się w gruzy.
Budynek obrócił się w popiół.
Szmer przeszedł w hałas.
Z kopciuszka przedzierzgnęła się w elegantkę.
20. «uściślenie treści, ograniczenie, sprecyzowanie zakresu czegoś»Wełna szorstka w dotyku.
Ktoś miły w obejściu.
Dziewczyna cienka w talii.
21. «sprecyzowanie charakteru, rodzaju, typu realizacji czegoś»Płacić w gotówce.
Otrzymać coś w darze, w posagu.
Dać coś w dowód pamięci.
22. «(w powtórzeniach) ekspresywne wzmocnienie ścisłej odpowiedniości, porównywalności kogoś, czegoś, powtarzania się czegoś itp.»Dzień w dzień.
Chłop w chłopa.
Chodzić za kimś krok w krok.
Podobny kubek w kubek do ojca.
23. «tworzy wyrażenia będące równoważnikami zdań»Dziecko w krzyk.
W górę go!
W nogi!
24. «tworzy wyrażenia zleksykalizowane o charakterze przysłówkowym, np. w ciągu, w bród, w ogóle, w poprzek, w zamian»
Słownik języka polskiego . 2013.