wytrzeć

dk XI, \wytrzećtrę, \wytrzećtrzesz, \wytrzećtrzyj, \wytrzećtarł, \wytrzećtarty, \wytrzećtarłszy - wycierać ndk I, \wytrzećam, \wytrzećasz, \wytrzećają, \wytrzećaj, \wytrzećał, \wytrzećany

1. «trąc po powierzchni czegoś osuszyć coś, oczyścić coś z czegoś; otrzeć»

Wytrzeć oczy chusteczką, ręce fartuchem, twarz ręcznikiem.

Wytrzeć buty o słomiankę.

Wycierać szklanki do sucha.

∆ Wytrzeć nos «oczyścić wnętrze nosa ze śluzu posługując się chusteczką»

∆ Wytrzeć buty, nogi «trąc o wycieraczkę oczyścić buty z kurzu, z błota»

◊ pot. Wycierać (cudze) kąty «korzystać z czyjejś gościny, tułać się po cudzych domach, mieszkaniach»

◊ posp. Wycierać sobie kimś (czymś) gębę, buzię «mówić o kimś (o czymś) niepochlebnie, bez uszanowania»

2. «przez tarcie usunąć coś z czegoś; zetrzeć, wymazać, zlikwidować»

Wytrzeć kurz z mebli.

Wycierać gumką rysunek.

3. częściej dk «częstym tarciem, noszeniem, używaniem zniszczyć, podziurawić coś»

Nie chciał wycierać nowego ubrania.

Spodnie wytarte na kolanach.

Wytarte poręcze.

Wytarta kanapa.

◊ pot. Wycierać fotele, krzesła, ławki itp. «długo lub często siadywać na jakichś fotelach, ławkach, zwykle w oczekiwaniu na coś; wysiadywać»

◊ przestarz. Mieć wytarte czoło «być bez ambicji, bez honoru, bez skrupułów, bez wstydu»

◊ Człowiek z wytartym czołem «człowiek bez skrupułów, bezczelny, bezwstydny»

wytrzeć się - wycierać się

1. strona zwrotna czas. wytrzeć - wycierać w zn. 1

Wytrzeć się ręcznikiem.

Wytarł się po kąpieli.

2. «ulec zniszczeniu przez tarcie, dotykanie, noszenie; zetrzeć się, przetrzeć się, zniszczyć się przez używanie, zostać wytartym»

Marynarka się wytarła na łokciach.

Skóra się wytarła w niektórych miejscach.

3. tylko dk, pot. «otarłszy się o coś pobrudzić się»

Wytrzeć się o ścianę, o mur.