zerwać

dk IX, \zerwaćrwę, \zerwaćrwiesz, \zerwaćrwij, \zerwaćrwał, \zerwaćrwany - zrywać ndk I, \zerwaćam, \zerwaćasz, \zerwaćają, \zerwaćaj, \zerwaćał, \zerwaćany

1. «ciągnąc, szarpiąc odłączyć, oderwać coś od czegoś; zdjąć coś gwałtownie; zedrzeć»

Zrywać kwiaty.

Wichura zerwała dach z budynku.

Rzeka zerwała most.

Zerwać bandaż, plaster z rany.

Wiatr zerwał komuś czapkę z głowy.

2. «szarpnąwszy rozdzielić na dwie części; spowodować pęknięcie czegoś; rozerwać»

Zerwać sznury, więzy.

Zerwane struny.

przen.

Zerwać więzy przyjaźni.

3. «stracić z czymś, z kimś kontakt, odciąć się od czegoś, od kogoś»

Zerwać ze znajomymi.

Zerwać z narzeczonym.

Zerwać z przeszłością, z przesądami.

Zerwać z nałogiem.

4. «unieważnić coś, przerwać trwanie czegoś; naruszyć warunki umowy, uniemożliwić wykonanie czegoś»

Zerwać rokowania, umowę.

Zerwać znajomość, stosunki.

Zerwać zaręczyny.

∆ Zerwać stosunki dyplomatyczne «o dwu państwach: przerwać bezpośrednie kontakty i zlikwidować placówki dyplomatyczne w przypadku ostrego zatargu»

5. pot. «osłabić, nadwerężyć, nadszarpnąć coś»

Zerwał sobie głos krzykiem.

Zrywać nogi chodzeniem po schodach.

◊ Boki zrywać (ze śmiechu, od śmiechu) «śmiać się serdecznie, do rozpuku»

zerwać się - zrywać się

1. «zostać zerwanym, oderwanym; oderwać się, przerwać się, urwać się»

Zerwał się sznurek.

Pies zerwał się z łańcucha.

2. «gwałtownie wstać, podnieść się, stanąć na nogach; raptownie, nagle ruszyć, poderwać się do lotu»

Zerwać się z krzesła, z kanapy, z miejsca.

Stado ptaków zerwało się z drzewa.

◊ Zerwać się jak oparzony «podnieść się, wstać raptownie»

3. «powstać, pojawić się nagle, gwałtownie, w natężonej formie; wybuchnąć»

Zerwała się gwałtowna burza.

Zerwał się krzyk, wiatr.

4. pot. «wstać z łóżka, ze snu»

Zerwać się o świcie.

Zerwał się do roboty.