- żałować
- ndk IV, \żałowaćłuję, \żałowaćłujesz, \żałowaćłuj, \żałowaćował1. «odczuwać żal, smutek, przykrość z jakiegoś powodu, zwykle z powodu straty kogoś lub czegoś, niedostania, nieosiągnięcia czegoś»
Żałuj, żeś tego nie widział (nie słyszał).
Żałować zgubionej pamiątki.
Niczego w życiu nie żałował.
Żałowała, że tak się stało.
Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy. (Słowacki)
∆ Żałuję, bardzo żałuję «zwrot grzecznościowy, używany zwykle przy odmowie komuś czegoś, usprawiedliwiający odmowę»2. «odczuwać skruchę, żal z powodu jakiegoś swego postępku, wyrzucać coś sobie»Żałować swego kroku, wybryku, wybuchu gniewu.
Żałował, że się tak uniósł.
Gorzko żałować swego postępku.
Żałować za grzechy.
3. «współczuć komuś z powodu jego kłopotów, nieszczęścia; litować się nad kimś, nad czymś»Nic go nie żałowała, bo sam był sobie winien.
4. «ograniczać wydatki na coś do minimum, dawać coś, udzielać czegoś niechętnie; skąpi滯ałować sobie (komuś) czegoś.
Żałował żonie pieniędzy na stroje.
Nie żałowali sobie, wydawali dużo pieniędzy.
◊ Nie żałować czegoś (np. pieniędzy, wysiłku, rąk, bata) «chętnie dawać coś (np. pieniądze), hojnie obdarzać czymś; z zapałem przykładać się (do pracy), dużo czegoś stosować (np. kar, upomnień)»
Słownik języka polskiego . 2013.