daleko

daleko
dalej
1. «przysłówek określający odległość»
a) «w znacznej odległości, w odległym miejscu, w oddaleniu»

Gdzieś daleko grzmiały działa.

Mieszkał w gajówce, daleko stąd.

Dalej, za lasem, jest jezioro.

◊ Daleko (czegoś) szukać; coś jest takie, że daleko szukać «o czymś niecodziennym, rzadko spotykanym, atrakcyjnym, doskonałym»
◊ Po co daleko szukać «o rzeczy wiadomej, znanej, znajdującej się pod ręką»
b) «na znaczną odległość, w oddalone, odległe miejsce»

Rzucić kamień, piłkę daleko.

Odpoczął i poszedł dalej.

Gęsta mgła nie pozwalała widzieć dalej, niż na kilka kroków.

Dalej ani rusz.

◊ Ani kroku dalej «nakaz natychmiastowego zatrzymania się; stój! stać!»
◊ Daleko idący (np. krok, postulat), daleko posunięty (np. proces) «znaczny, duży, poważny w skutkach, w znacznym stopniu rozwinięty»
◊ Iść, posunąć się, przestarz. postąpić daleko «robić, zrobić postępy w jakiejś dziedzinie»
◊ Coś (np. pogląd, wpływ, przekonanie) idzie, sięga daleko «coś jest rozpowszechnione, ma duży zasięg, jest dużym, znacznym»
◊ Zajść daleko «osiągnąć wysokie stanowisko, zrobić karierę»
◊ Zajść, posunąć się, zapędzić się daleko a. za daleko «być bliskim przekroczenia pewnych określonych granic w rozmowie, postępowaniu itp. lub przekroczyć je; postąpić niezgodnie z przyjętymi zasadami; bardzo albo za bardzo się rozwinąć»
pot. Nie widzieć dalej swego nosa «mieć małe horyzonty myślowe, być ograniczonym, nieprzewidującym»
□ Im dalej w las, tym więcej drzew.
c) «duża odległość, znaczne oddalenie; daleka droga»

Czy jeszcze daleko?

Do schroniska było bardzo daleko.

◊ Daleko komu, czemu do kogo, czego «dużo brakuje do osiągnięcia czegoś, do dorównania komu, czemu»
□ Chłodno, głodno i do domu daleko.
2. «przysłówek oznaczający oddalenie w czasie (w przyszłości lub w przeszłości)»

Czy daleko do obiadu?

Do niedzieli jeszcze daleko.

Daleko przed świtem.

Daleko po zachodzie słońca, po północy.

3. «wyraz używany w funkcji wzmacniającej znaczenie słowa, do którego się odnosi; o wiele, znacznie, nierównie»

Ma się daleko lepiej.

Warte to daleko więcej, niż zapłaciłeś.

Wyglądasz dziś daleko piękniej.

4. tylko w st. wyższym: dalej
a) «następnie, w dalszym ciągu, później, w przyszłości»

Co zamierzasz dalej robić?

Jak tak dalej pójdzie, to dom będzie gotowy za miesiąc.

◊ I tak dalej (w piśmie: itd.) «na końcu wyliczenia wskazuje, że nie wszystko zostało wyliczone»
b) «oznacza rozpoczęcie, zwykle nagłe, jakiejś czynności; jako wykrzyknik - zachętę do wykonania czegoś; nuż, nuże»

Dziecko dalej w płacz.

Dalej w drogę, czas nagli.

5. tylko w st. najwyższym: najdalej «najpóźniej»

Obiad będzie najdalej za godzinę.

Dziś, a najdalej jutro wyjeżdżamy.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • daleko — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł., dalekoej {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} w relacji przestrzennej: w relatywnie dużej odległości (od miejsca zajmowanego przez mówiącego a. piszącego, od miejsca, o którym się mówi a.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • daleko — dalèko pril. <komp. dȁljē> DEFINICIJA 1. na velikoj udaljenosti, u daljini, na velikom razmaku 2. pren. vremenski u prošlosti ili u budućnosti [daleko u prošlosti] 3. (+ komp.) mnogo [daleko ljepši (od...) = mnogo ljepši] FRAZEOLOGIJA… …   Hrvatski jezični portal

  • daleko od — {{/stl 13}}{{stl 8}}przyim., łączy się z dopełniaczem {{/stl 8}}{{stl 7}} wskazuje na obiekt, względem którego coś znajduje się w znacznej odległości : {{/stl 7}}{{stl 10}}Zamieszkał daleko od rodziców. Zawodnik był jeszcze daleko od mety.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • dalèko — pril. 〈komp. dȁljē〉 1. {{001f}}na velikoj udaljenosti, u daljini, na velikom razmaku 2. {{001f}}pren. vremenski u prošlosti ili u budućnosti [∼ u prošlosti] 3. {{001f}}(uz komparativ pridjeva i priloga) mnogo [∼ ljepši (od...) = mnogo ljepši; ∼… …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

  • daleko — 1. Coś daleko idące, daleko posunięte «znaczny, duży, poważny w skutkach, w znacznym stopniu rozwinięty»: Trzeźwe spojrzenie na sytuację podpowiada, że żadna ze stron nie zgodzi się na zbyt daleko idący kompromis i prywatyzacja branży… …   Słownik frazeologiczny

  • dáleko — in daléko prisl. (ā; ẹ̑) zastar. daleč: glas se čuje daleko / on je daleko najmočnejši nasprotnik …   Slovar slovenskega knjižnega jezika

  • daleko do — {{stl 8}}{komuś, czemuś} {{/stl 8}}daleko do {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś, czegoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} ktoś (coś) jest dużo gorszy (gorsze) od kogoś (czegoś) innego, nie jest w stanie komuś (czemuś) dorównać : {{/stl 7}}{{stl 10}}Standardom życia… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Daleko je Sunce — Studio album by Galija Released 1988 …   Wikipedia

  • daleko idący — {{/stl 13}}{{stl 7}} taki, który jest korzystniejszy, ważniejszy, poważniejszy w skutkach itp., niż można się było spodziewać : {{/stl 7}}{{stl 10}}Daleko idące propozycje. Daleko idący wniosek. Daleko idące zmiany, reformy. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • daleko szukać — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś, czegoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} trudno spotkać kogoś (coś) o jakichś cechach; ktoś (coś) odznacza się rzadkimi walorami : {{/stl 7}}{{stl 10}}Daleko dzisiaj szukać takiego kowala, który wszystko umie naprawić. Takiego… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”