nie-

«pierwszy człon wyrazów złożonych pisany łącznie (wyjątkowo - z łącznikiem)»

a) «będący częścią przymiotnika złożonego oznaczającą zwykłe zaprzeczenie (cechy wyrażanej przez przymiotnik podstawowy), np. nieczytelny, niepełnoletni, nieżonaty, nierad, znaczny lub mały stopień nasilenia cechy, którą nazywa przymiotnik podstawowy, np. niedobry, niemiłosierny, niepospolity, niesłodki, niesłony»

b) «będący częścią przymiotnika złożonego (pochodnego od czasowników) oznaczającą niemożliwość realizacji tego, co oznacza podstawowy czasownik, np. nietykalny, niezaprzeczalny, niezniszczalny, nieustanny, nienaruszalny»

c) «będący częścią imiesłowów przymiotnikowych (występujących w funkcji przymiotników lub rzeczowników), odnoszących się do jakiejś stałej cechy, właściwości, lub nazywających jej nosicieli, np. nietłukący (nie ulegający stłuczeniu), niepalący (tytoniu w ogóle), niepijący (alkoholu w ogóle); nieograniczony (nie mający granic; całkowity, zupełny); nieulękły (nie znający lęku); niepocieszony (nie do pocieszenia)»

d) «będący częścią rzeczowników złożonych, oznaczającą brak lub przeciwstawność tego, co oznacza rzeczownik podstawowy, np. nieład, nietakt, niedyskrecja, niezgoda, nieszczęście; niesportowiec, niechrześcijanin; nie-Polak, nie-Kaszub»

e) «będący częścią rzeczowników złożonych (pochodnych od tematów czasownikowych) stanowiących nazwę wykonawców czynności lub nosicieli cech, np. nierób, nieuk, niewypał, niemowa»

f) «będący częścią rzeczowników odsłownych na -nie, -cie, oznaczającą ich zaprzeczenie, np. nielubienie, niezrobienie, nieposzanowanie, nieprzybycie»

g) «będący częścią przysłówków utworzonych - od zaprzeczonych przymiotników, np. niedobrze, nietrudno, niepodobna - od imiesłowów czynnych, np. nieinteresująco, niedowierzająco - od imiesłowów biernych, np. nieskończenie, niewyszukanie»

h) «będący częścią nielicznych zaimków i liczebników mających zupełnie inne znaczenie z przeczeniem nie i bez przeczenia, np. nieco, niecoś, niejaki, niejako, niektórzy, nieswój (niezdrów), niejeden (ten i ów; wielu)»

i) «będący częścią czasowników pochodnych od podstaw dziś nie używanych lub rzadkich, np. niedomagać, nienawidzić, niedowidzieć»

j) «będący częścią wyrazów pochodnych, utworzonych za pomocą różnych sufiksów od połączeń nie- z innymi wyrazami lub od wyrazów podstawowych mających nie- w swoim składzie słowotwórczym, np. niemowlęcy, niepodległościowy, nieprzyjacielski; nieśmiertelnik, niewolnica, nieruchomość, nieróbstwo, niegodziwiec; niepokoić, niewolić, niecierpliwić, niedołężnieć»