oczko

oczko
n II, N. \oczkokiem; lm M. \oczkoka, D. oczek
1. lm M. \oczkoka a. \oczkoki
«małe oko; pieszczotliwie o oku»

Małe, chytre, rozbiegane oczka.

Piwne oczka dziecka.

Zamknij oczka i śpij.

∆ Pawie oczko a) «mieniące się tęczowo kółko na końcu piór ogonowych pawia, składające się z różnokolorowych kręgów stykających się w jednym punkcie; ozdoba, ornament w kształcie takiego kółka» b) zool. «Lebistes reticulatus, mała rybka słodkowodna z rzędu karpieńcokształtnych; pochodzi z Ameryki Południowej, hodowana w akwariach; gupik»
∆ biol. Oczko proste «część składowa oka złożonego stawonogów stanowiąca pojedynczy układ optyczny; fasetka»
∆ geogr. Oczko lodowcowe «małe, przeważnie okrągłe jezioro, powstałe w zagłębieniu po wytopieniu się brył lodu lodowcowego»
◊ Być (czyimś) oczkiem w głowie «być faworyzowanym, wyróżnianym, być czyimś ulubieńcem»
◊ pot. Puszczać, robić, sypać do kogoś (perskie) oczko «mrużyć oko znacząco, posyłać komuś kokieteryjne, porozumiewawcze spojrzenie»
2. «drogi kamień (lub jego imitacja) wprawiony w pierścionek»

Pierścionek z oczkiem, bez oczka.

Oczko wypadło z pierścionka.

Wprawić nowe oczko do pierścionka.

3. zwykle w lm «krople tłuszczu pływające po powierzchni jakiegoś płynu, zwykle zupy»

Oczka tłuszczu pływają w rosole.

4. «mały, okrągły otwór, dziurka»

Tarka, sitko o dużych oczkach.

5. «pętelka z włóczki, sznurka itp. zrobiona szydełkiem, na drutach, wiązana, pleciona ręcznie lub maszynowo, będąca ogniwem w jakiejś robocie dziewiarskiej lub siatkarskiej»

Oczka sieci.

Nabrać, narzucić oczka na druty.

∆ Zgubić oczko a) «zmniejszyć liczbę oczek o jedno przez przerobienie dwóch oczek jednocześnie» b) «omyłkowo zostawić oczko nie przerobione, pominąć jedno oczko»
∆ Oczko poleciało, puściło, poszło «w tkaninie trykotowej: po przetarciu lub pęknięciu nitki oczko się spruło»
∆ Podnosić, łapać oczka «zarabiać rząd sprutych oczek w pończosze»
6. tylko w lp «rodzaj gry hazardowej w karty; także: określenie dwudziestu jeden punktów w tej grze»
7. pot. «znak na karcie do gry, liczony jako punkt»

Mieć dziesięć oczek w karcie (w kartach).

8. druk. «górna część czcionki o wypukłej rzeźbie, dająca w druku odbicie litery lub innego znaku»
9. ogr. «pączek na bulwie ziemniaka; także: pączek liściowy rośliny szlachetnej, przeszczepiany na inne rośliny»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • oczko — I {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. n IIa, lm M. oczkoka || oczkoki, D. oczek {{/stl 8}}{{stl 7}} małe oko (w zn. 1.); też: pieszczotliwie o oku człowieka lub zwierzęcia : {{/stl 7}}{{stl 10}}Zimne oczka jaszczurki. Śpij kochanie, oczka zmruż. Czarne oczka …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Oczko —   Village   …   Wikipedia

  • oczko — Być (czyimś) oczkiem w głowie «być przez kogoś faworyzowanym, być czyimś ulubieńcem, przedmiotem czyjejś troski, czyichś zabiegów i starań»: (...) od urodzenia uśmiechnięta, miła i wesoła była oczkiem w głowie swych rodziców. PP 41/1938. Oczkiem… …   Słownik frazeologiczny

  • oczko leci [idzie, poleciało, poszło] — {{/stl 13}}{{stl 33}} pruje się (spruło się) oczko w dzianinie :{{/stl 33}}{{stl 10}}Oczko poleciało w pończosze, w rajstopach. Spójrz, oczko ci leci w sweterku. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • oczko w głowie — Czyjaś ulubiona osoba lub rzecz Eng. One s favorite person or thing …   Słownik Polskiego slangu

  • puszczać – puścić oko [oczko] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{do kogoś, komuś} {{/stl 8}}{{stl 7}} szybko zamknąć i otworzyć oko, patrząc na kogoś porozumiewawczo, z sympatią itp., czasem przekazując umówiony sygnał : {{/stl 7}}{{stl 10}}Puściła mi oko z drugiego końca sali, że wszystko …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Очко Войцех — (Oczko) знаменитый польский врач и ученый (1546 1608). Родился в Варшаве, изучал сперва философию в Кракове, был долгое время учителем в родном городе и только в 1565 г. отправился в Италию изучать медицину. В 1569 г. вернулся на родину доктором… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • okulizować — ndk IV, okulizowaćzuję, okulizowaćzujesz, okulizowaćzuj, okulizowaćował, okulizowaćowany ogr. «dokonywać okulizacji; oczkować» ∆ Okulizować w śpiące oczko «dokonywać okulizacji pod koniec lata, tak że oczko wypuszcza pęd dopiero w następnym roku» …   Słownik języka polskiego

  • gubić — ndk VIa, gubićbię, gubićbisz, gub, gubićbił, gubićbiony 1. «dopuszczać, żeby coś zginęło, tracić coś przez nieuwagę; upuszczać coś bezwiednie» Gubić pieniądze, rękawiczki. ∆ Gubić krok, takt, rytm «maszerując, idąc, tańcząc mylić krok; grać,… …   Słownik języka polskiego

  • puszczać — ndk I, puszczaćam, puszczaćasz, puszczaćają, puszczaćaj, puszczaćał, puszczaćany puścić dk VIa, puszczę, puszczaćcisz, puść, puszczaćcił, puszczony 1. «przestawać trzymać ręką, zwalniać uchwyt, wypuszczać z ręki» Puszczał rękę dziecka i… …   Słownik języka polskiego

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”