postać

I

ż V, DCMs. \postaćaci; lm M. \postaćacie a. \postaćaci, D. \postaćaci

1. «zewnętrzna, postrzegalna zmysłowo forma czegoś; stan, kształt, wygląd»

Stała, ciekła, gazowa postać czegoś.

Śnieg w postaci krup.

Ciepło jest jedną z postaci energii.

Postać wyrazu.

Dokonana, niedokonana postać czasownika.

Postać larwalna owadów.

∆ Pod postacią, w postaci czegoś «jako coś, w formie czegoś»

∆ rel. Komunia pod dwiema postaciami «komunia przyjmowana jako opłatek i wino»

◊ To zmienia postać rzeczy «to powoduje, że sprawy przybierają inny obrót; to usprawiedliwia jakieś zmiany w ustalonym trybie postępowania»

2. «kształt jakiejś istoty, zwłaszcza człowieka, figura, sylwetka; powierzchowność, wygląd, postawa»

Postać męska, kobieca.

Barczysta, drobna, szczupła, smukła postać.

Odwrócił się całą postacią.

Zarysy czyjejś postaci.

Człowiek okazałej postaci.

3. «człowiek ze względu na swoją osobowość; osoba, osobistość»

Wybitne postacie epoki.

Znana, popularna postać w kraju.

To mało ciekawa postać.

Postacie działaczy rewolucyjnych.

∆ Psychologia postaci → gestaltyzm

4. «bohater utworu literackiego; sylwetka ludzka stworzona przez pisarza, artystę, aktora itp.; kreacja»

Postacie historyczne, legendarne, fikcyjne, alegoryczne.

Postacie komediowe, tragiczne.

Postacie pozytywne, negatywne.

Postacie pierwszoplanowe, epizodyczne, tytułowe.

Postacie dramatu, komedii.

Niezapomniane postacie powieści Sienkiewicza.

Postać sugestywna aktorsko.

Odtwarzać, kreować w filmie jakąś postać.

II

dk, \postaćstoję, \postaćstoisz, \postaćstój, \postaćstał

1. «stojąc pobyć gdzieś przez pewien czas»

Postać chwilę przed ciekawym obrazem na wystawie.

Postać parę godzin na warcie.

2. «zwykle o budowlach: potrwać, przetrwać jakiś czas»

Ten dom już niedługo postoi.

3. \postaćstanę, \postaćstaniesz, \postaćstań,

daw. «zjawić się, znaleźć się, stanąć gdzieś; ukazać się, zagościć gdzieś»

dziś żywe we fraz. Coś nie postało, coś ani postało (postanie) komuś w głowie «ktoś nigdy o czymś nie myślał, nie spodziewał się czegoś, nie liczył na coś; coś nie przyszło, nawet nie przyjdzie komuś na myśl»

◊ Czyjaś noga nie postała, nie postanie gdzieś «ktoś nie był nigdy w jakimś miejscu; ktoś nigdy dokądś nie pójdzie»