- szkło
- n III, Ms. szkle; lm D. szkieł1. «substancja przezroczysta, bezpostaciowa, nierozpuszczalna, stanowiąca mieszaninę zakrzepłych krzemianów, będąca złym przewodnikiem ciepła i elektryczności, łatwo dająca się formować w wyższej temperaturze; powszechnie używana do wyrobu szyb, naczyń, opakowań, przedmiotów artystycznych itp.»
Szkło białe, kolorowe.
Szkło płynne.
Wyroby ze szkła.
Wydmuchiwać, wyciągać szkło.
∆ Czeskie szkło «szkło odznaczające się dużym współczynnikiem załamania światła, lżejsze od szkła kryształowego, używane do wyrobu luksusowych naczyń i innych przedmiotów; półkryształ»∆ Szkło jenajskie «szkło odporne na działanie chemikaliów i podwyższonej temperatury, stosowane głównie do wyrobu naczyń i przyrządów laboratoryjnych; produkowane w Jenie»∆ Szkło kryształowe a. szkło ołowiowe «szkło o dużym współczynniku załamania światła, odznaczające się pięknym połyskiem, zawierające znaczne ilości tlenku ołowiu; używane do wyrobu przedmiotów dekoracyjnych»∆ Szkło kwarcowe «szkło bardzo wysokiej jakości, otrzymywane ze stopionego kwarcu lub czystego piasku kwarcowego; stosowane do wyrobu przyrządów optycznych, aparatury laboratoryjnej i elektronicznej, lamp kwarcowych»∆ Szkło mącone, szkło alabastrowe, szkło mleczne «szkło nieprzezroczyste, białe, zawierające w masie szklanej rozproszoną substancję o odmiennym współczynniku załamania światła; stosowane głównie na osłony źródeł światła, jako nieprzezroczyste okładziny itp.»∆ Szkło optyczne «szkło o określonych właściwościach optycznych (współczynnik załamania światła, średnia dyspersja), odznaczające się dużą przepuszczalnością światła; stosowane do wyrobu soczewek, pryzmatów i innych elementów układów optycznych oraz do produkcji szkieł do okularów»∆ Szkło organiczne «termoplastyczne, przezroczyste tworzywo sztuczne, wyglądem przypominające szkło; służy głównie do wyrobu płyt na szyby do samolotów i samochodów oraz do wytwarzania soczewek i protez dentystycznych; polimetakrylan metylu»∆ Szkło wodne «stężony roztwór wodny krzemianu sodowego lub potasowego, zawierający wodorotlenek sodowy; ma postać bezbarwnej, gęstej cieczy o odczynie zasadowym; stosowany do impregnacji przeciwogniowych, do wyrobu kitu, apretur, farb, spoiw budowlanych itp.»∆ Huta szkła «zakład przemysłowy, w którym się wytapia szkło z surowców i wytwarza różne przedmioty szklane»2. zwykle blm «płyta, tafla z tej substancji; szyba, osłona z szybą lub z szybami; także: zbiorowo o takich przedmiotach»Szkło na szyby.
Biurko ze szkłem.
Obraz malowany na szkle.
∆ Szkło bezpieczne «szkło, które przy rozbiciu lub pękaniu nie rozpada się (szkło klejone i szkło zbrojone) lub szkło, które się rozpada na małe kawałki, ale najczęściej o zaokrąglonych krawędziach (szkło hartowane)»∆ Szkło budowlane «szkło w postaci płyt lub kształtek, stosowane w budownictwie»∆ Szkło hartowane «rodzaj szkła bezpiecznego: szkło poddane powtórnemu podgrzaniu, a następnie szybko studzone, wskutek czego w razie rozbicia rozpada się na małe, wielokątne kawałki bez ostrych brzegów; stosowane głównie do wyrobu szyb pojazdów mechanicznych»∆ Szkło zbrojone «rodzaj szkła bezpiecznego: szkło walcowane z wtopioną metalową siatką; używane do szklenia dachów, klatek schodowych, do budowy ścianek działowych itp.»∆ pot. Pod szkłem, za szkłem «w oszklonej szafie, gablocie itp.; w inspektach, w szklarni»przen. «w izolacji, w wygodnych, cieplarnianych warunkach»3. zwykle blm «zbiorowo: szklanki, kieliszki, butelki, słoiki itp.; rzadziej o pojedynczym takim naczyniu, czasem o innym przedmiocie ze szkła (np. o kloszu do lampy)»Szkło stołowe, kuchenne.
Szkło laboratoryjne.
Sklep ze szkłem i porcelaną.
∆ Szkło artystyczne «wyroby szklane indywidualnie kształtowane i zdobione - w przeciwieństwie do produkowanych fabrycznie»∆ Szkło odbłyskowe «płytka z czerwonego, prasowanego w pryzmaty szkła lub tworzywa sztucznego, umieszczana z tyłu pojazdu, odbijająca światło wysyłane przez obce źródło znajdujące się w pobliżu obserwatora»4. blm«złom szklany; odłamek, kawałek powstały ze stłuczonego przedmiotu szklanego»Skaleczyć palec szkłem.
Posypało się szkło.
5. zwykle w lm «soczewki w okularach, lornecie i innych przyrządach optycznych; potocznie o okularach»Szkła lornetki, lunety, mikroskopu.
Używać szkieł.
∆ Szkła kontaktowe «soczewki wyrównujące wady wzroku, nakładane bezpośrednio na gałki oczne (pod powieki)»∆ Szkło powiększające → lupa6. zwykle blm, posp. «naczynie napełnione alkoholem; napój alkoholowy»
Słownik języka polskiego . 2013.
