- szlachetny
- \szlachetnyni, \szlachetnyniejszy1. «postępujący w sposób wspaniałomyślny, sprawiedliwy, bezinteresowny, prawy; wypływający z takich pobudek, świadczący o takich cechach»
Szlachetny człowiek.
Szlachetny czyn, cel, zamiar.
Szlachetna idea, zasada, działalność.
Szlachetne serce, uczucie, powołanie, postępowanie.
2. «odznaczający się harmonią, subtelną prostotą, umiarem; wywołujący wrażenie spokoju, godności, piękna; harmonijny, stylowy»Szlachetna prostota, elegancja.
Szlachetny patos wiersza.
Szlachetny styl budowli.
Szlachetne proporcje, linie ciała.
Szlachetne rysy twarzy.
3. «o gatunkach, odmianach substancji, produktów, roślin, zwierząt itp.: odznaczający się doskonałą jakością; wysokogatunkowy, wyselekcjonowany, pierwszorzędny»Szlachetny napój.
Szlachetne wina.
Szlachetne szczepy.
Szlachetna odmiana gruszy, róży.
Szlachetne rasy zwierząt.
Szlachetny gatunek tkaniny, papieru.
∆ chem. Gaz szlachetny → helowiec∆ miner. Kamienie szlachetne «minerały (np. diament, rubin, szafir, szmaragd) odznaczające się dużą twardością, piękną barwą, połyskiem oraz odpornością na czynniki chemiczne; używane do wyrobu biżuterii i innych przedmiotów luksusowych, a także stosowane jako elementy konstrukcyjne przyrządów precyzyjnych, zegarków itp.»∆ techn. Metale szlachetne «metale odporne na działanie czynników chemicznych (np. złoto, srebro, platyna)»
Słownik języka polskiego . 2013.