upaść

upaść
I
dk Vc, upadnę, upadniesz, upadnij, upadł, upadłszy - upadać ndk I, \upaśćam, \upaśćasz, \upaśćają, \upaśćaj, \upaśćał
1. «zmienić nagle pozycję ze stojącej, pionowej na leżącą, poziomą; paść, przewrócić się, zwalić się»

Potykała się i upadała co chwila.

Upadł jak długi.

Upadł schodząc ze schodów.

Upadł zemdlony.

◊ Upaść na fotel, na krzesło, na łóżko itp. «usiąść na fotelu, na krześle, położyć się na łóżku ciężko, bezwładnie»
◊ Upaść komuś do nóg «ukłonić się komuś nisko, czołobitnie prosząc o coś»
◊ Upadać ze zmęczenia, wyczerpania «być bardzo zmęczonym, wyczerpanym, nie mieć sił ze zmęczenia, z wyczerpania»
◊ Upadać pod ciężarem, pod brzemieniem trosk, zmartwień, cierpień itp. «być bliskim załamania się, nie dawać sobie z czymś rady, uginać się pod ciężarem trosk, zmartwień itp.»
◊ Upaść na duchu «stracić nadzieję, otuchę, zwątpić w coś»
◊ pot. Upaść na głowę «stracić rozum, rozsądek; zgłupieć»
◊ przestarz. Upadać na siłach, na zdrowiu «tracić siły, zdrowie; słabnąć, chorować»
2. tylko dk «lecąc opuścić się szybko z góry na dół; opaść, zlecieć»

Jabłko upadło z drzewa.

Upadł rzucony kamień.

Upadły pierwsze krople deszczu.

3. «stracić na znaczeniu, podupaść, zmarnieć, zniszczeć; skończyć się niepowodzeniem»

Gospodarstwo upadło.

Miasta upadały.

Powstanie upadło.

Sztuka, nauka upadała.

◊ Wniosek, projekt upadł «wniosek, projekt został odrzucony (w głosowaniu)»
4. tylko dk, przestarz. «postąpić niemoralnie, przestać być uczciwym, moralnym»

Upaść moralnie.

II
dk IX, upasę, upasiesz, upaś, upasł, upaśli, upasiony, upasłszy
«dobrze żywiąc, pasąc utuczyć (zwykle w odniesieniu do zwierząt; w odniesieniu do ludzi żartobliwie, ironicznie)»

Upasł kilka wieprzów.

Upasiony prosiaczek.

upaść się «zostać upasionym (o zwierzętach); żartobliwie o ludziach: utyć»

Upasła się jedząc dużo słodyczy.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • upaść — I {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}paść II {{/stl 33}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}} {{/stl 20}}upaść II {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}upadać I {{/stl 33}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}} {{/stl 20}}upaść III… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • upaść — 1. Upadać pod ciężarem, pod brzemieniem trosk, zmartwień, cierpień itp. «być bliskim załamania się, nie dawać sobie z czymś rady»: (...) wzywali pomocy głosem, który wybuchał jak kamienny krzyk (...) czarna fala przynosiła na ich miejsce innych,… …   Słownik frazeologiczny

  • upaść na głowę — {{/stl 13}}{{stl 7}} postąpić głupio, nierozsądnie; zwariować, oszaleć : {{/stl 7}}{{stl 10}}Czyś ty na głowę upadła, żeby kupować mężowi wódkę? Ty też chcesz zrezygnować?– Jeszcze nie upadłem na głowę. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • upaść nisko — {{/stl 13}}{{stl 7}} stracić godność, honor; spodleć, znikczemnieć : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nisko upadła, skoro wyszła zarabiać na ulicę. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • upaść się — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}paść się II {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • upaść na głowę — Zachowywać się jak osoba niepoczytalna lub głupia; stracić rozum Eng. To be or to behave as if one were insane or stupid …   Słownik Polskiego slangu

  • upadać – upaść jak długi — {{/stl 13}}{{stl 7}} przewrócić się bezwładnie, całą długością ciała : {{/stl 7}}{{stl 10}}Potknął się o wystający korzeń i upadł jak długi. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • upadać – upaść na duchu — {{/stl 13}}{{stl 7}} tracić nadzieję w powodzenie jakiegoś przedsięwzięcia, załamywać się psychicznie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po klęsce wojsk wódz upadł na duchu. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • duch — m III, DB. a 1. blm «energia psychiczna, właściwości psychiczne człowieka; umysł, świadomość, myślenie, dusza» Siła, hart, moc ducha. Spokój ducha. Muzyka, poezja to pokarm dla ducha. ◊ W szczerości, w skrytości, w pokorze, w prostocie lub w… …   Słownik języka polskiego

  • duch — 1. Człowiek małego ducha «człowiek tchórzliwy, przesadnie ostrożny»: Przyznaję się – człowiek małego ducha – iż dałem się sprowokować do dyskusji (...) B. Maj, Kronika. 2. Człowiek wielkiego ducha «człowiek odważny, szlachetny»: Stańczyk to… …   Słownik frazeologiczny

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”