wyrobić

dk VIa, \wyrobićbię, \wyrobićbisz, \wyrobićrób, \wyrobićbił, \wyrobićbiony - wyrabiać ndk I, \wyrobićam, \wyrobićasz, \wyrobićają, \wyrobićaj, \wyrobićał, \wyrobićany

1. częściej ndk «wykonywać coś (stale i masowo) z określonego surowca; wytwarzać z danego materiału, produkować»

Wyrabiać trykotaże.

Wyrabiać cegły z gliny.

Wyrabiać coś na swój użytek, na sprzedaż, na eksport.

∆ pot. Wyrobić normę, plan «pracując wykonać tyle, ile przewiduje ustalona norma, plan»

2. «przez ćwiczenie, starania, zabiegi itp. wykształcić coś, udoskonalić coś»

Wyrobić charakter, wolę, wytrzymałość.

Wyrobić język, styl.

Wyrabiać w dziecku samodzielność.

Wyrobić sobie mięśnie przez pływanie.

◊ Wyrobić sobie pogląd, sąd, zdanie o czymś, na coś «zastanowiwszy się dojść do własnego poglądu, zdania w jakiejś sprawie»

3. «staraniem, zabiegami uzyskać, zdobyć coś dla siebie lub dla kogoś»

Wyrobić komuś miejsce w domu akademickim.

Wyrobić komuś posadę.

Wyrobić sobie paszport.

◊ Wyrobić komuś, czemuś markę, opinię, sławę «ukształtować opinię (o kimś lub o czymś); uczynić kogoś sławnym, spopularyzować coś»

4. «poddać jakąś substancję pewnym zabiegom zmieniającym jej postać, konsystencję itp.»

Wyrobić ciasto, glinę.

∆ Wyrobić rolę, pole «uprawić, przygotować rolę, pole pod zasiew»

5. «zniszczyć, zetrzeć coś przez częste używanie, tarcie, ruch»

Wyrobione pierścienie tłokowe.

6. → wyrabiać

wyrobić się - wyrabiać się

1. «nabrać siły, sprawności przez ćwiczenie; zdobyć biegłość, wprawę w czymś, rozwinąć się fizycznie lub umysłowo»

Komuś wyrobiły się mięśnie.

Wyrobić się życiowo.

2. «o poglądach, cechach charakteru itp.: powstać, ukształtować się, wykrystalizować się»

W dziecku (u dziecka) wyrobiła się samodzielność.

3. «zniszczyć się, zetrzeć się wskutek częstego lub niewłaściwego używania»

Łożysko wyrobiło się.

4. → wyrabiać się