przerwać

dk IX, \przerwaćrwę, \przerwaćrwiesz, \przerwaćrwij, \przerwaćał, \przerwaćany - przerywać ndk I, \przerwaćam, \przerwaćasz, \przerwaćają, \przerwaćaj, \przerwaćał, \przerwaćany

1. «rwąc przepołowić coś, przedzielić na dwie części, rozerwać, zrobić wyrwę w czymś»

Przerwać nitkę, sznurek.

Zawodnik przerwał taśmę na mecie.

Woda przerwała groblę, tamę.

Nieprzyjaciel przerwał linię frontu.

przen.

Przerwana komunikacja.

Przerwana łączność telefoniczna.

Przerwany prąd.

2. «przeszkodzić w czymś, nie pozwolić skończyć; wstrzymać działanie, tok czegoś; zakłócić, zamącić stan czegoś»

Gwałtowna burza przerwała pracę w polu.

Hałas przerwał komuś sen.

Muzyka przerywana komunikatami.

Świergot ptaków przerywał leśną ciszę.

Wojna przerwała komuś studia.

∆ Przerwać ciążę «usunąć płód wywołując poronienie»

◊ Przerwać komuś «wtrącić się do czyjejś rozmowy»

3. «przestać coś robić, zanim dana czynność została zakończona; urwać»

Przerwać pracę, naukę, studia.

Przerwać czytanie książki, pisanie listu.

Przerwać dostawę, transport czegoś.

Przerwać budowę domu.

Nie przerwać spaceru mimo deszczu.

Statek przerwał rejs.

Tu przerwał, lecz róg trzymał; wszystkim się zdawało, że Wojski wciąż gra jeszcze, a to echo grało. (Mickiewicz)

◊ Przerwać w pół słowa, w pół zdania, przerwać komuś w pół słowa, w pół zdania «przestać mówić albo przerwać czyjąś wypowiedź nagle, nie dokończywszy lub nie dając dokończyć słowa, zdania»

4. ogr. roln. «przerzedzić rośliny zbyt gęsto rosnące, wyrwawszy niektóre z nich»

Przerwać buraki, marchew.

Przerwać astry, nagietki.

przerwać się - przerywać się

1. «zostać przerwanym, rozerwanym na dwie części»

Sznurowadło się przerwało.

Sznurek, łańcuszek, pasek się przerwał.

Korale się przerwały.

Linia wysokiego napięcia się przerwała.

2. «doznać przerwy w trwaniu; zostać wstrzymanym, zakłóconym, zamąconym»

Dyskusja, rozmowa się przerwała.

Śpiew się przerywał, wreszcie ucichł.

Łączność z dywizją się przerwała.

3. zwykle dk, środ. «przedostać się przez coś siłą; przebić się, przedrzeć się»

Czołgi przerwały się na pozycje nieprzyjaciela.

4. zwykle dk, pot. «doznać wewnętrznego obrażenia na skutek nadmiernego wysiłku fizycznego; podźwignąć się»